Yaratıcı Dramanın Temel Öğeleri (Bileşenleri)
YARATICI DRAMANIN TEMEL ÖĞELERİ (BİLEŞENLERİ)
1. Drama lideri / eğitmeni / öğretmeni
Katılımcılara rehberlik eden kişidir. Eğitim sisteminin bir öğretmenden beklediği özelliklerin tamamı bir drama öğretmeninden de beklenir. Bu özelliklerden bazıları şunlardır: araştırıcı, kendini yetiştiren, rehberlik edici, öğrencilerin aktifliğini işe koşan, kendini yenileyen, ekip çalışmasına yatkın, eğitimin sadece öğretme olmadığını bilen uygulayan. Bu yüzden lider/eğitmen grubun aynı zamanda üyesi olan, katılımcı, güven verici, spontan, analiz yapabilen bir kişi olmalıdır. Kendisini eğitim bilimleri alanında olduğu kadar tiyatro ve diğer sanatlarda da yetiştirmelidir. Yaratıcı drama eğitmeninin amaçlarını şöyle sıralayabiliriz:
• Katılımıcının/öğrencinin grup bilincine ulaşması, kendisinin ve başkalarının değer ve düşüncelerine değer verip geliştirebilmesi, bir rolü benimseyip oynayabilmesi için drama çalışmalarında katılımcıya deneme fırsatları vermek. Bunu belli başlı kişilerin değil herkesin başarabilmesi için azami gayret göstermek.
• Katılımcıların/öğrencilere kendi duygu ve düşüncelerini ifade etme ve yaşam deneyimlerini artırma cesareti vermek.
• Katılımcıların/öğrencilerin etkili bir dil kullanımına ve gelişimine yardımcı olmak.
• Katılımcıların/öğrencilerin eleştirel becerilerini geliştirmek ve eleştiriyi olgunlukla karşılama özelliği kazandırmak.
2. Grup(katılımcılar) / yaşantılar
Bir lider rehberliğinde drama çalışması için bir araya gelmiş topluluğa grup denir. Gruplar çocuklar, ergenler veya yetişkinlerden oluşabilir. Her bir grubun yaş seviyesine ve ihtiyacına göre drama çalışmaları yapılır. Yaratıcı drama grubunu oluşturan bireylerin her biri değişmeye ve gelişmeye açık, öğrenmeye istekli olmalıdır. Her birey grup dinamiğinin oluşmasına katkıda bulunmalıdır ve en önemlisi drama çalışmalarına neden katıldığını bilmelidir. İletişim, etkileşim, empati, eylem, devinim, rol oynama, hayal gücü, kurgusallık, doğaçlama gibi öğeler drama çalışmalarında grubu oluşturmak için önemlidir ve birey bunlara hazır olmalıdır. Bireyler grup içi çalışmaya hazır olmalı, kendilerini rahat ve güvende hissetmeli, yeni ve değişik şeyler keşfetmeye hazır olmalıdır.
Yaratıcı drama süreçlerinde katılımcının uyması gereken genel ilkeler
- Katılımcılar drama sürecine bizzat katılmalı ve katılmayı istemelidir. Yaratıcı dramanın katılımla olacağının bilincinde olmalıdır. Bu nedenle her katılımcı iletişime açık, diğer katılımcılara saygılı, sabırlı, önyargısız, hem kendine hem başkasına psikolojik ve fizyolojik zarar vermeyecek bir duyarlıkta olmalı, etkinlikler süresince yapılan, yaşanan her şeyin atölye ortamında kalması gerektiğini unutmamalı.
- Katılımcı canlandırmalar sırasında mükemmel olmaya çalışmamalı, kendini başkalarıyla karşılaştırmamalı, diğer katılımcıların özel hayatlarına ilişkin konuları canlandırma konusu yapmamalı.
- Dikkatini kendi yapacağı etkinliğe yoğunlaştırmalı, tüm süreçlere içtenlikle katılmalı, diğer canlandırmalara ilişkin olumsuz yargılarda bulunmamalı.
- Katılımcı dramanın genel ilkelerini ve uygulama biçimlerini olumsuz etkileyecek tabulardan uzaklaşmalı, yapapam, utanırım, çekinirim vb. ifadelerle kendini sınırlamanın hayata hazırlanmada hiçbir fayda taşımadığının hatta kişiyi bir adım geride bıraktığının bilincinde olmalıdır.
- Liderin verdiği yönergeleri dikkatle dinlemeli, yönerge tümceleri tam olarak bitmeden müdahelede bulunmamalı, anlaşılmayan bir durum olduğunda başka katılımcılara anlatmamaya çalışmamalı ve verilen yönergeler doğrultusunda çalışmaları gerçekleştirmelidir.
- Canlandırmalarda bireysel ve grubun amacını göz önünde bulundurmalı, tüm dikkatini sürece vermelidir.
- İstenildiğinde role girmek, rol içinde kalmak, taklit-şablon-kopyadan kaçınmak, rolden çıkmamak, diğer katılımcılara özel bir durum yoksa sırtını dönmemek vb. doğaçlamada yapılacaklar listesine uymalıdır.
- Özenilmemiş, görev savma amacıyla yapılan canlandırmalardan kaçınmalı, liderinitaklit etmek yerine kendisi olmalıdır.
3. Mekan
Yaratıcı drama sözcük olarak anlamın eylemden, hareketten alır. Devinimin olmadığı bir yaratıcı drama çalışması düşünülemez. Bu nedenle çalışılan mekanın katılımcıların güvenli bir biçimde hareket edebileceği genişlikte, ses yalıtımına sahip olması gerekir. İdeal ortamlar böyle olmakla birlikte ülkemizde uygun ortamların eksikliği nedeniyle drama çalışmaları sınıflarda dahi yapılmak zorunda kalınmaktadır. Bu bir eksiklik olmakla birlikte bir bahane olmamalıdır. Mekan dahil hiçbir gerekçe bu çalışmaların yapılmasına engel oluşturamaz. Kalabalık sınıflar ya da hareketin olmacağı ortamlarda bile yaratıcı drama çalışmaları yapılabilir.
4. Konu (düşünce)
Yaratıcı drama çalışmalarında konu ele alınıp irdelenecek duygu ve düşüncelerin tamamıdır. Özel hayatlar ve evrensel değerlere ters düşen durumlar dışında her şey konu olabilir. Herhangi bir olaydan, bir eğitim ünitesinden, haberden, anıdan, bir resimden, fotoğraf ya da soyut bir kavramdan, davranıştan yola çıkarak katılımcılara ne kazandırılmak istendiğine göre belirlenir. Sözgelimi, insan hakları, aile, demokratik tutum, yaşlılık, açlık, ilişkiler gibi pek çok yaşantı yaratıcı drama için bir konu, işlenecek bir malzeme olarak değerlendirilebilir.
Kaynakça :
Eğitimde Yaratıcı Drama / Prof. Ömer Adıgüzel
Yaratıcı Drama Öğretmenimin Günlüğü / Prof. Tülay Üstündağ
Ekleyen : dersimiz.com