Türkiye'deki Ekonomik Faaliyetler
TÜRKİYE'DEKİ EKONOMİK FAALİYETLER
TARIM
A. TAHILLAR:
BUĞDAY:
Orta kuşakta yarı kurak iklim bölgelerinde yetişen ve ülkemizde en yaygın üretilen ürünüdür.
Ø İlkbahar döneminde filizlenmek ve büyümek için yağış, yaz döneminde ise olgunlaşmak için kurak ve sıcak bir ortam ister.
Ø Kışların aşırı soğuk geçmediği yerlerde sonbaharda, Doğu Anadolu'nun soğuk yerlerinde ilkbaharda ekilir.
Ø Türkiye'de en fazla üretim İç Anadolu Bölgesi'nde yapılır.Konya, Ankara ve Adana ise ilk üç sırayı paylaşır.
Ø Karadeniz kıyılarında yazların yağışlı geçmesinden, Doğu Anadolu'nun yüksek yerlerinde ise yazların serin geçmesinden dolayı üretilemez.
ARPA:
Türkiye'de buğdaydan sonra en çok üretilen tahıl ürünüdür.Buğdaya göre, biraz daha soğuk ve kurak şartlarda ve nispeten mineral oranı az olan topraklarda yetişir. Buğdaya göre, daha kısa sürede olgunlaşır, bu nedenle buğdayın yetişmediği Erzurum-Kars platolarında 200-2200 m yüksekliğe kadar yetişebilir. Üretim alanları genelde buğday ile paralellik gösterir.Ülke üretiminin yarıya yakın kısmını iç Anadolu Bölgesi karşılar.
ÇAVDAR:
Tahıllar içerisinde soğuğa en dayanıklı olanıdır. Bu nedenle, buğday ve arpanın yetiştirilemediği serin ve yüksek yerlerde de yetiştirilebilir.
Ülkemizde en çok, İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgeleri'nde üretilir.
YULAF:
Yulaf, sıcak ve kurak şartlarda üretildiği gibi, serin bölgelerde de yetişebilir.Daha çok bisküvi ve yem sanayinde kullanılır.Ülkemizde daha çok İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgeleri'nde üretilir.
MISIR:
Yaz döneminde yağış alan veya yaz döneminde sulama yapılan yerlerde yetiştirilir. En uygun iklim, yaz yağışlarının olduğu Karadeniz iklimidir. Ancak Karadeniz Bölgesi'nde ekonomik değeri yüksek olan çay ve fındık üretimi daha yaygın olduğu için mısır üretiminde, Akdeniz Bölgesi ilk sırada yer alır.
Mısır bitkisi günümüzde; yemeklik mısır özü yağı, çerezlik ve hayvan yemi olarak kullanılır.
ÇELTİK:
Yetişme süresi boyunca yüksek nem (yağış) ve sıcaklık isteği vardır. Türkiye'de üretim, genelde akarsu boylarında yaygındır. Orta Karadeniz Bölümü'nde Samsun, Çorum, Kastamonu dolaylarında, akarsu kenarlarında yetiştirilir
B. BAKLAGİLLER
MERCİMEK:
Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma döneminde sıcak ve kurak iklim ister. Her türlü toprak koşullarına dayanıklıdır. Ülkemizde kırmızı mercimek en fazla Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde(%95), yeşil mercimek ise İç Anadolu Bölgesi'nde (%75) üretilir. nohut:
Yarı kurak iklim şartlarında yetişebilen nohut, en fazla İç Anadolu, Akdeniz, İç Ege ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde üretilir. Baklagiller içerinde en fazla üretim miktarına sahiptir.
FASULYE:
Yüksekliği 2000 metreyi aşmayan ve yaz döneminde sulanabilen tüm sahalarda yetiştirilir. En önemli yetişme alanları, kıyı bölgelerimizdeki ovalardır.İç bölgelerimizde ise, akarsu boylarındaki bahçelerde yetiştirilir.
C. SANAYİ BİTKİLERİ:
ÇAY:
Her mevsim bol yağışlı, ılıman iklim koşullarında tarımı yapılır. Türkiye'deki çay üretiminin tamamını Karadeniz Bölgesi karşılar. Doğu Karadeniz'de Rize ve çevresi en önemli çay üretim merkezidir.
Ülkemiz çay üretiminde dünyada beşinci sıradadır. Üretilen çayın önemli bir kısmı yurt dışına ihraç edilir.
TÜTÜN:
Yetişme döneminde nem ve yüksek sıcaklığa ihtiyacı olan bir bitkidir.Kıraç(tuzlu) toprakları seven, yetişme döneminde nem ve yüksek sıcaklığa ihtiyacı olan bir bitkidir.
Ülke üretiminin yaklaşık %56'sı Ege Bölgesi'ndeki Manisa, İzmir, Denizli, Muğla ve Uşak gibi illerde yapılır. Tütün üretiminde Ege Bölgesi birinci sıradadır.
Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde de yetiştirilir.
PAMUK:
Pamuk yetiştirmek için; su geçiren toprak, yüksek sıcaklık, büyüme döneminde bol su, olgunlaşma ve hasat döneminde kuraklık gibi şartlar gerekir.
Ülkemiz dünyada önde gelen pamuk üreticilerindendir.
Yurdumuzda en çok pamuk üretimi; Kıyı Ege ovalarında, Çukurova, Hatay, Kahramanmaraş ovalarında üretilir. GAP ile birlikte pamuk tarımı Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde hızla gelişmektedir.
Pamuk ülkemizde tekstil, yağ ve yem sanayisinin önemli bir ham maddesidir.
ŞEKER PANCARI:
Ülkemizde şekerpancarı üretimi, 1926 yılında Uşak ve Alpullu şeker fabrikalarının yapılmasıyla başlamıştır. Şekerpancarının fazla sıcaklık isteği yoktur. Ancak, yetişme ve ürün verme döneminde tabandan sulanması gerekir. Üretimi en fazla İç Anadolu Bölgesi'nde yapılır. Daha sonra Orta Karadeniz, Marmara, Doğu Anadolu ve İç Ege Bölgeleri'nde üretilir.
KETEN- KENEVİR:
Tropikal(sıcak) bölgelerin bitkisi olan keten- kenevirin liflerinden keten kumaşı ve kot bezi yapılır. Ayrıca kenevir tohumundan, yağ çıkarımında faydalanılır. Keten- kenevirden uyuşturucuda yapıldığından üretiminde devletin kontrolü vardır. Keten - kenevir üretimi daha çok, batı Karadeniz'deki Kastamonu, Sinop ve Zonguldak çevresinde tarımı yapılır. Ülkemizde keten- kenevir üretiminin yaklaşık %80'i Karadeniz Bölgesi'nden karşılanır.
HAŞHAŞ:
Uyuşturucu yapımında kullanılmasından dolayı, devletin denetimi altında, sınırlı alanlarda ve az miktarlarda yetiştirilen bir bitkidir. Ülkemizde üretim, İç Ege'deki Afyon, Uşak, Kütahya, Denizli illerinde üretilir.
D. YAĞ BİTKİLERİ
AYÇİÇEĞİ:
Ayçiçeği, halk arasında günebakan, gündöndü ve gün çiçeği olarak da bilinir.
Ilıman iklim ve yağışlı bir ortam ister. Yurdumuzda en fazla Marmara Bölgesi'nde yetiştirilir.
Yurdumuzda en çok ayçiçeği:
Ø Marmara Bölgesi Karadeniz Bölgesi ve İç Anadolu Bölgesi'nde yetişir.
Yemeklik sıvı yağ, sabun ve yağlı boya yapımında kullanılır. Bitkisel yemeklik yağlarımızın yaklaşık yarısı ayçiçeğinden karşılanır. Ayrıca yağı çıkarıldıktan sonra kalan küspesi de hayvan yemi olarak kullanılır. Ayçiçeği tohumları ülkemizde yaygın bir şekilde çerez olarak tüketilmektedir.
ZEYTİN:
Akdeniz iklimin doğal bitkilerindendir. Soğuğa karşı hassas olduğundan, kışları ılık geçtiği ve don olaylarının görülmediği yerlerde tarımı yapılır.Akdeniz ikliminin hakim olduğu tüm bölgelerde yetiştirilir.
Zeytin üretiminde Ege Bölgesi birinci sıradadır. Diğer çok üretimi yapılan bölgemiz ise Marmara Bölgesi'dir. Akdeniz iklimi etkisi altındaki Güney Marmara kıyılarında da yetiştirilir.Özellikle Gemlik zeytinleri ülkemizde en kaliteli sofralık zeytinlerini oluşturur.
SOYA FASULYESİ:
Yağı insan beslenmesinde, unu ise yem olarak kullanılan soya, en çok Akdeniz Bölgesi'nde yetiştirilir. Yetiştirme devresi kısa olduğundan ikinci ürün olarak elde edilir.
SUSAM:
Ilıman iklim bölgelerinde tarımı yapılmaktadır. Türkiye'de Marmara, Ege, Akdeniz; Güneydoğu Anadolu Bölgeleri gibi sıcak yerlerde yetiştirilir.
YER FISTIĞI:
Meyveleri toprak içinde olgunlaşır. Sıcak ve nemli iklim şartlarında tarımı yapılır.
Ülkemizde en çok Akdeniz Bölgesi'nde yetiştirilir.
E. YEM BİTKİLERİ:
Yonca, yulaf, fiği, burçak ve korunga gibi bitkilere yem bitkileri adı verilir. Türkiye'de ahır hayvancılığının gelişmesi ve et üretiminin artmasında yem bitkilerinin ayrı bir önemi vardır.
Daha çok Ege, Akdeniz, ve Marmara bölgelerinde üretilen yem bitkileri fabrikalarda işlenerek kullanıma hazır hale getirilir.
SEBZECİLİK
Türkiye'de hemen hemen her türlü sebze yetiştirilmektedir. Sebze tarımı, tahıllardan farklı olarak sulama isteyen ve yoğun emek harcanarak üretilen ürünlerdir. Ayrıca kışın seracılık sayesinde üretimi kesintiye uğramaz. Sebze üretiminde ilk sırayı Akdeniz Bölgesi alır.
Turfanda sebzecilik ise; bir mevsim başı üretim faaliyetidir. Bazı sebze ve meyvelerin, açık hava koşullarında erkenden yetiştirilip pazarlanması esasına dayanır.
KARPUZ:
Karpuz yüksek sıcaklık isteyen bir tarım ürünüdür.Diyarbakır, karpuzuyla ünlü bir ilimizdir.
Karpuz daha çok Diyarbakır ve Adana çevresinde üretilir.
MEYVECİLİK:
FINDIK:
Kış sıcaklığının 5-6 0C, yaz sıcaklığının da 20-25 0C olduğu ve yıllık1000- 1500 mm yağış alan, ılıman ve serin iklim bölgelerinde yetişir. Don olayı ve yaz kuraklığı verimi düşürür. Ülkemizde fındık tarımı, Karadeniz kıyılarında yaygındır. Özellikle Ordu, Giresun ve Trabzon illeri üretimin yarısından çoğunu sağlamaktadır.daha sonra, Bolu ve Zonguldak illeri gelir. Karadeniz bölgesi toplam fındık üretiminin %83 'ünü karşılar. Türkiye dünya fındık üretim ve ticaretinin yaklaşık %70-75'ini karşılamaktadır. Son yıllarda fındık yağı üretimi de artmaktadır.
İNCİR:
Kışların ılık, yazlara sıcak geçtiği iklimlerde yetiştirilebilir.
Ülkemizde incir en çok Ege Bölgesi'nde (özellikle Aydın'da) yetiştirilir. Akdeniz kıyılarında, Güneydoğu Anadolu ve Güney Marmara'da üretilir.
Dünya incir üretiminde %75'lik payı ile birinci sıradadır.
ÜZÜM:
Kışın -40 derce sıcaklığa dayanır. Yazın sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklı bir bitki olduğundan ülkemizde hemen hemen her bölgede yetiştirilir.
Yurdumuzda en çok Ege Bölgesi'nde yetiştirilir. Özellikle Ege Bölgesi'nde Manisa, İzmir, Denizli yörelerinde üretilen çekirdeksiz üzüm kurutularak önemli bir kısmı ihraç edilir.
Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde de yetiştirilir.
MUZ:
Yetişmesi için yüksek sıcaklık ve bol nem gereklidir. Düşük sıcaklıklarda yetişmez ve don olayına karşı hassas bir üründür. Alanya ve Anamur çevresinde yetiştirilir. Türkiye'de yetiştirilen muzun tamamı Akdeniz Bölgesi'nden karşılanır.
TURUNÇGİLLER:
Narenciye adı da veriler bu ürünler portakal, mandalina, limon, greyfurt ve turunçtan oluşur. Soğuğa karşı çok hassastırlar. Kışın, sıcaklığın sıfır derecenin altına düşmediği bölgelerde yetişebilir. Ayrıca yüksek sıcaklık ve bol su isteyen bir bitkidir. Akdeniz bölgesi Türkiye turunç üretiminde ilk sırada yer alır.Ege Bölgesi ise ikinci sırada yer alır. Güney Ege kıyılarında, Güney Marmara kıyılarında, Doğu Karadeniz kıyılarında yetiştirilir.
ELMA:
Türkiye'de üzümle birlikte en çok yetiştirilen bir meyvedir. Çiçek açama döneminde düşük sıcaklıklardan etkilenir. Diğer dönemlerde -350C'ye kadar dayanabilir. Az kireçli ve derin topraklarda yüksek verim sağlanır. Elma üretimi, İç Anadolu'daki Niğde, Nevşehir, Konya çevresinde, Orta Karadeniz'de Amasya ve çevresinde, Akdeniz'de Isparta, Antalya ve Burdur çevresinde yaygındır.
ANTEP FISTIĞI:
Türkiye üretiminin %95'i ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alır. Dünya da ise ikinci sıradadır. Daha çok Gaziantep çevrelerinde yetiştirilir.
KAYISI:
Ülkemizde karasal iklim bölgelerinin alçak yörelerinde yetiştirilmektedir. Kayısı üretim en fazla Malatya, Elazığ, Konya, Ankara ve İzmir illerinde yapılır.
Ekleyen : dersimiz.com