Temizlik Malzemeleri
TEMİZLİK MALZEMELERİ
SABUN DETERJAN ÇAMAŞIR SUYU ÇAMAŞIR SODASI
Bazik ortamda yağların hidrolizlenmesi sonucu oluşan uzun zincirli (C12-C18) karboksilli asitlerin sodyum (Na) veya potasyum(K) tuzlarına sabun, bu olaya da sabunlaşma denir.
>> Potasyum (K) içeren sabunlar yumuşak, sodyum (Na) içeren sabunlar sert sabunlardır.
POTASYUM STERAT (ARAP SABUNU)
>> Yumuşak sert sabunlara göre suda daha iyi çözünür. Sıvı sabun ve traş kremi yapımında kullanılır.
>> Al, Ca, Ba, Mg, Zn, Co, Cu ve Li gibi katyonların yağ asitleri ile oluşturdukları tuzlarda sert sabunlardır.
SABUN ÜRETİMİ
Yüksek sıcaklık ve basınçta yağlar su buharı ile hidroliz edilir. Hidroliz sonucunda yağ asidi ve gliserin oluşur. Oluşan yağ asitlerinin sodyum hidroksit (NaOH) ile tepkimesi sonucunda sabunlar oluşur.
Sabunda kullanılan malzemeler:
YAĞLAR:
>> Sabun üretiminde kullanılan organik yağ asitleri genellikle 12,14,16 veya 18 karbon içeren yağ asitleridir 18 den fazla karbon içeren yağ asitlerinin sudaki çözünürlükleri düşük olduğundan sabun yapımında kullanılmazlar.
>> Hayvansal yağlar ile yapılan sabunlar bitkisel yağlarla yapılan sabunlara göre daha serttir ve suya daha dayanaklıdırlar. Bitkisel yağlardan yapılan sabunlar suda çabuk çözünür ve bol köpüklüdürler.
>> Sabunların kalitesini kullanılan yağ asitleri belirler.
SU: Sert sularda yapılan sabunlar verimsizdir kullanılacak suyun sertliğinin giderilmesi gerekir.
TUZ: Sabun çözeltisinde birikmiş sabunlar yüksek kalitede tuzla temizlenir.
POTASYUM KLORÜR:Tuz ile aynı işlevi gören KCl arap sabunu yapımında kullanılır arap sabununda potasyum silikatlar vardır. dersimiz.com
SİLİKATLAR: Çamaşır sabunlarında verimi artırmak için kullanılır.çünkü silikatın sabun gibi temizleme özelliği vardır.
SODYUM PERBORAT: Sabun tozu yapımında kullanılır
TALK: Sabun verimini artırmak için kullanılır.
DETERJAN
Deterjan yüzey aktif özelliği olan hidrofob kısmı genelde 8-18 karbon içeren düz veya dallanmış zincirli olan maddelerdir. Kiri çözen çözen anlamına gelen deterjanların yapısında çoğu zaman benzen halkası bulunur.
>> Deterjanlarda polar uç genellikle sülfonik asit(-OSO2OH) veya hidrojen sülfat(-OSO3H) grubudur. Apolar uç uzun alkil veya benzen bağlı alkil zinciridir.
>> Deterjanlar sert sularda bile köpürme özelliğine sahiptir.
>> En çok bilinen deterjan sodyum lauril sülfattır lauril alkolün sülfürik asitle tepkimesinden lauril hidrojen sülfat elde edilir.Lauril hidrojen sülfatın NaOH ile tepkimesinden deterjanlar oluşur.
>> Toz deterjanlarda ; köpük artırıcı, yapıcı ve düzeltici maddelerde kullanılır.
SABUN VE DETERJAN ARASINDAKİ FARKLAR
>> Sudaki Ca+2 ve Mg+2 iyonları sabundaki Na+ ve K+ iyonları ile yerdeğiştirerek çökelek oluşturur. Bu nedenle sabunların sert sularda temizleme etkisi düşüktür. Deterjanlar bu iyonlarla çökelek oluşturmadığından sert sularda bile temizleme özelliğine sahiptirler.
>> Deterjanların yapısında bulunan benzen halkası mikroorganizmalar tarafından parçalanamadığından çevre kirlenmesine etkisi sabundan daha fazladır.
>> Günlük hayatta kullanılan deterjanlar sabun tozu, klor ve boraks gibi ağarıcılar taşır.
DETERJAN VE SABUNUN KİRİ TEMİZLEMESİ
>> Su polar, kir apolar yapıda bir madde olduğundan su kiri temizlemez. Kirli çamaşırın bulunduğu suya sabun eklendiğinde sabunun hidrofob (apolar) kısmı yağla etkileşir ve yağı sarar, hidrofil (polar) kısımları ise su ile kuvvetli bir şekilde etkileşir ama kirle etkileşmez.
>> Sabun molekülleri yağ taneciklerini sarar ve kiri çözünerek suya geçmesini sağlar.
ÇAMAŞIR SODASI
Çamaşır sodası sodyum karbonattır.(Na2CO3) yapısında kristal halde su da bulunabilir sodyum kardonat dekahidrat(Na2CO310H2O) gibi.
>> Sularda sertlik yapan Ca+2 ve Mg+2 iyonlarını karbonatları halinde çöktürüp ortamdan uzaklaştırdığı için sert sularda bile temizleme özelliğini gösterir.
>> Sodyum karbonat su ile hidroliz olarak NaOH oluşturur.
>> NaOH ile yağlar hidrolizlenerek sabunlaşır ve çözünür hale gelir. Bu özelliğinden dolayı soda temizlik malzemesi olarak kullanılır.
ÇAMAŞIR SUYU
>> Çamaşır suyu ,yapısındaki temel madde sodyum hipoklorit(NaClO) olan ve maddeleri beyazlatmak için kullanılan kimyasal maddedir
>> Ev ve iş yerlerinde mikrop öldürücü, hijyen amaçlı ve temizlikte kullanılır.
>> Çamaşır suyu sanayide aşağıdaki tepkime ile üretilir. Çamaşır suyunda %5 oranında NaClO vardır.
>> Çamaşır suları klorlu çamaşır suyu, oksijenli çamaşır suyu olarak iki çeşittir.
>> Çözeltinin pH ı , sıcaklık , metal iyonları, ışık gibi etkiler çamaşır sularının bozulmalarına neden olur.
ÇAMAŞIR SUYUNUN AĞARTMA ÖZELLİĞİ
>> Kuvvetli yükseltgen olan çamaşır suyu, renkli maddelerin molekülerinde karbon atomları arasında çift bağı tek bağa dönüştürerek renk yapıcının ışığı soğurma etkisini yok eder ve ağartma işlemini gerçekleştirir.
>> Saf klor gazı renkleri beyazlatır. Çamaşır suyu ise değişik maddelerle tepkimeye girerek klor kökleri oluşturur. Bu kökler oksijen gazı açığa çıkarır ve beyazlatma işlemi gerçekleşir.
Ekleyen : dersimiz.com