Sosyoloji Dersi 3. Ünite Özeti (Toplumsal Yapı)
1.Konu: Yapı
Toplumsal yapı, toplumsal ilişkilerin bütünüdür. Nüfus, ekonomi, eğitim, din , hukuk anlayışı etkiler. Nüfus dağılımı yatay yapı, sınıflar dikey yapıdır.
Fiziki yapı: Toprak parçası, iklim, coğrafya, kaynaklar, nüfus dağılımı, köy kent dağılımı.
Kültürel yapı: Sosyal ilişkiler ağı, ilkeler, değerler, statüler, roller.
Köy: Tarım ve hayvancılık yapılan, doğal çevreye bağımlı, kapalı yerleşim şeklidir.
Kent: Büyük nüfuslu, çok sayıda iş kolu olan , sanayi ve hizmet sektörünün yoğun olduğu yerleşimdir.
Metropol: Sanayi, ticaret, kültür ve yönetim merkezleridir. Merkez ve çevre birimlerden oluşur. Uydu kentler metropole bağlıdır.
Millet: Fransız İhtilali’nden sonra kapitalizmle beraber kurulan, kendine özgü sembolleri ve kültürü olan topluluktur.
Milliyetçilik: Ulusa ait değerlere sahip çıkan, bir amacı olan aidiyet düşünce akımıdır.
Atatürk’ün Millet Anlayışı
Ortak kültür üzerine kurulu, ortak geçmişi olan, vicdanları ve zihinleri birleştiren ortak bir dili olan, beraber yaşama arzusu olan, miraslarını koruyan topluma millet denir.
Halkçılık: Hakları olan. Halk= Yurttaş + Ortak Kültür
Sömürüye karşı olmak, birlik olmak.
Atatürk’ün Milliyetçilik Anlayışı: Bağımsız, mutlu, çağdaş, diğer milletlerle uyumlu bir milliyetçilik anlayışıdır.
2.Konu: Toplumsal Etkileşim Biçimleri
İnsanlar arasındaki etki tepki sürecine toplumsal etkileşim denir.
a) Mübadele: Sosyal alışveriştir. Destek, fikir, yardım. Kökeninde çıkar ve beklentiler vardır. Bencil olmayanlar faydanın karşılığını verme zorunluluğu hissederler.
b) İş birliği: Hedefe ulaşmak için birlikte çalışmaktır. Ör: İnşaat
c) Rekabet: Ödül için yarışmaktır. Ör: Spor
d) Çatışma: Rekabet zıtlaşmaya dönüşünce çatışma olur. Ör: Savaşlar
e) Uyum: Çatışmaları önlemeye yönelik davranışlardır. Ör: Evlenme
f) Benzeştirme: Başka bir davranış örüntüsünü kabul edip uygulamaktır. Eğitim-zorlamak
g) Uyarlama: Adaptasyondur. Göç edenler.
3.Konu: Toplumsal Tabakalaşma
Toplumsal tabaka: Servet bakımından birbirine yakın insanların oluşturduğu bütünlüğe tabaka denir.
Alt – orta – üst dersimiz.com
-Kapalı tabakalaşma: Tabakalar arası geçiş yasaktır. Kapalı toplumlarda görülür. Ör: Kast ve kölelik sistemi
Hindistan: Din adamları, asker, toprak sahibi, tüccar, zanaatçı, işçi, diğerleri (parya)
Antik Yunan: Kölelik
-Yarı kapalı tabakalaşma: Geçişler kısmen yasaktır. Yasalar değil gelenekler kısıtlar. Ör: Ortaçağ, Kral izin verirse..
-Açık sınıf tabakalaşması: Geçiş serbesttir. Sanayileşmiş toplumlarda görülür. Ekonomi önemlidir.
4. Konu: Toplumsal Hareketlilik
Toplumsal hareketlilik, mekân ve statü değişikliğidir. Olanaklar buna mecbur bırakır.
a) Yatay hareketlilik: Aynı tabaka içinde olur. Ör: Bakkal -manav, tayin..
b) Dikey hareketlilik: Tabakalar arası olur. Ör: Eğitimle iyi bir iş, piyango, iflas..
Ekleyen : dersimiz.com