Sosyoloji Dersi 2. Ünite Özeti (Birey ve Toplum)
1.Konu: Sosyalleşme
Sosyalleşme, doğumdan sonra topluma adapte olma sürecidir. Ailede başlar, okul, arkadaş grupları, iş hayatı ve kitle iletişim olarak devam eder.
Birey toplumun değerlerini içselleştirerek sosyalleşir. Uygun davranış ve kültür öğrenilir. İlişkiler artar, uyuşmazlıklar azalır.
Sosyalleşme Araçları:
-
Aile
-
Arkadaş grupları (ortak ilgi,değer,gelir düzeyi)
-
Medya (rol model)
-
İş hayatı ve okul (kurallar)
Sosyalleşme Dönemleri
Çocukluk: Mutlu, olumlu ortam, geniş aile, eğitim ve zengin uyarıcılar önemlidir.
Gençlik: Olumlu davranış geliştirme ve kişilik modeli önemlidir.
Yaşlılık: Ekonomik sıkıntı ve uzaklaşma olumsuz yönde etkiler.
2. Konu: Toplumsal Statü - Rol - Saygınlık
Konum: Bireyin toplumdaki vaziyetidir. Sosyal pozisyon. Sınıflar konumu belirler.
Statü: Konuma uygun rolü gerçekleştirmedeki başarıya göre derecelendirmedir. Kimliktir. Toplum tarafından belirlenir. En az bir statü vardır. Bunlardan bir tanesi anahtar statüdür. Hayat tarzını etkiler. Doğuştan , sonradan, resmi ya da resmi olmayan çeşitleri vardır. dersimiz.com
Sosyal saygınlık: Bireye ilişkilerinde üstünlük sağlayan durumdur. Statü ya da kişisel özelliklerle elde edilir. Statü geçici, kişisel saygınlık süreklidir.
Rol: Topluma uyum sağlamak için takip edilen yol, yapılan faaliyettir. Toplum tarafından bireyin statüsüne göre belirlenir. Statü değişirse rol de değişir.
Rol çatışması: Bireyin sahip olduğu rollerden hangisine uygun davranış yapacağına karar verememesidir. Ör: Subayın aile fertlerine asker gibi davranması. İşsizlik, çeşitli işlerde çalışmak, geçici roller de rol çatışmasına neden olur.
Rol pekişmesi: Bir rolün diğer rolü yerine getirmeyi kolaylaştırmasıdır. Ör: Anaokulu öğretmeninin iyi bir anne olması.
* Not: İdeal rol beklenen, gerçek rol gerçekte olandır.
3. Konu: Toplumsal Değer Ve Normlar
Toplumsal değerler, toplumda oluşan ortaklaşa düşünce ve kuralları uygulama biçimini yansıtan ölçütlerdir. Ahlaka ve inanca dayanır. (gelenek-görenek)
Toplumsal normlar, toplumun davranışlarına karar veren, yaptırımlarla desteklenen kurallardır. Ceza ve ödül vardır.
Resmi normlar: Yasa, hukuk , yönetmelik
Resmi olmayan normlar: Dini ahlaki kurallar, örf ve adetler
Normlar - Değerler
- Normlar, belirli kurallarla nelerin yapılıp nelerin yapılmayacağını gösterir.
- Normlar özeldir, somuttur ve emredicidir.
- Normlar değerlere dayanır.
- Değerler , isteneni gösterir.
- Değerler geneldir, normları kapsar.
Toplumsal kontrol: Bireylerin toplumsal değerlere uygun biçimde davranmalarını sağlayan düzenlemelerdir. Toplumun varlığını sürdürmesi amacıyla uygulanır. Devlet en büyük otoritedir.
Resmi kontrol: Yazılı kanunlar, hukuk
Resmi olmayan kontrol: Din , ahlak
4.Konu: Toplumsal Sapma
Toplumsal sapma: Bireylerin toplumsal normlara uymamasıdır. (anomi)
Sebepleri:
- Uygun olmayan sosyalleşme
- Yaptırımların zayıflığı
- Aşırı baskı
- Temel kurumlarda değerlerin çatışması
- Kültürel çatışmalar
- Hızlı toplumsal değişim
- Psikolojik nedenler, ekonomi, savaş, doğal afetler.
5.Konu: Hak ve Görevlerimiz:
Hak: Hukukun gerektirdiği kazançtır. / Kişinin emeğinin karşılığıdır.
Sorumluluk: Kişinin Özgür iradesi ile yapmış olduğu kendi davranışlarının sonuçlarını üstlenmesidir.
Ekleyen : dersimiz.com