Osmanlı Devleti'nin 1.Dünya Savaşı'nda Savaştığı Cepheler

OSMANLI DEVLETİ’NİN I. DÜNYA SAVAŞI’NDA SAVAŞTIĞI CEPHELER

Kafkasya (Doğu) Cephesi  

  1. Osmanlı Devleti’nin savaştığı ilk cephedir (22 Aralık 1914).
  2. Bu cephede Osmanlı Devleti, Ruslar ve onları destekleyen Ermeniler’le savaştı.
  3. Cephe Almanların isteği üzerine açıldı.
  4. Cephenin açılma nedeni; Almanya’nın Bakü petrollerini ele geçirmek istemesi; Enver Paşa’nın Orta Asya Türkleri’ni Osmanlı Devleti çatısı altında toplamak istemesi.
  5. Savaşı, kış şartlarının ağır olmasından dolayı Osmanlı Devleti kaybetti.
  6. Sonuçları; Ruslar, Muş, Bitlis, Erzurum ve Erzincan’ı ele geçirdiler; İtilaf Devletleri Çanakkale’yi geçemediler ve Rusya’ya yardım gönderemediler. Bunun sonucunda Rusya’da ihtilal çıktı ve Rusya savaştan çekilmek zorunda kaldı (Brest-Litowsk Antlaşmasını imzalayıp savaştan çekildi/3 Mart 1918).

NOT: Daha sonra bu cepheye komutan olarak atanan M. Kemal, Rus ilerleyişini durdurdu, Muş ve Bitlis’i geri aldı.

Kanal Cephesi

  1. Almanların isteği ile açıldı (14 Ocak 1915).
  2. Bu cephede Osmanlı Devleti İngilizlerle savaştı.
  3. Nedeni; Osmanlı Devleti’nin Mısır’ı geri almak istemesi; Süveyş Kanalı’nı ele geçirip, İngilizlerin Hindistan sömürgeleri ile bağlantısını kesmek istemesi.
  4. Savaşı, Osmanlı Devleti kaybetti (iklim koşulları, insan ve malzeme yetersizliği nedeniyle).

Irak Cephesi  

  1. Cepheyi İngilizler açmıştır (1914–1917)
  2. Nedeni; İngiltere’nin Musul (Irak) petrollerinden yararlanmak istemesi; İngiltere’nin Rusya ile birleşmek istemesi, Rusya’ya yardım etmek istemesi; sömürge yolarlının güvenliğini sağlamak istemesi.
  3. Savaşı, Osmanlı Devleti kaybetti.
  4. Sonucu; zengin petrol yataklarına sahip Kuzey Irak, İngiltere’nin denetimine girdi.

Filistin-Suriye Cephesi

Osmanlı Devleti, İngiliz ve Araplarla savaştı. Osmanlı Devleti, bu savaşı kaybetti.

Hicaz-Yemen Cephesi

  1. Osmanlı Devleti, İngiliz ve Araplarla savaştı.
  2. Nedeni; Osmanlı Devleti’nin İngiliz ve Arapların elindeki kutsal yerleri ele geçirmek istemesi.
  3. Savaşı, Osmanlı Devleti kaybetti.

Çanakkale Cephesi  

Çanakkale Cephesi’nin Sonuçları

  1. Rusya’ya yardım gönderilemediği için ihtilal çıktı ve Rusya savaştan çekildi (Rusya’da Bolşevik İhtilali çıktı, Çarlık rejimi yıkıldı. 3 Mart 1918’de Brest-Litowsk anlaşması imzalandı ve Rusya savaştan çekildi)
  2. I. Dünya Savaşı uzadı ve geniş bir alana yayıldı.
  3. Bulgaristan İttifak Devletleri tarafına geçti.
  4. Yaklaşık 500 bin insan öldü.
  5. İtilaf Devletleri amaçlarına ulaşamadılar.
  6. M. Kemal bu cephedeki başarılarından dolayı tanındı (Kurtuluş Savaşı’nda lider olarak kabul edilmesine neden oldu).
  7. Türklerin bu cephedeki başarıları diğer devletlere örnek oldu ve bu devletler bağımsızlık mücadelesi başlattı.

NOT: Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’nda müttefiklerine yardım etmek amacıyla Sınırları Dışında da savaştı. Sınırlarımız Dışında Savaştığımız Cepheler: Romanya, Makedonya, Galiçya. Bu içerik dersimiz.com sitesinden alınmıştır.

            ABD, savaşın başında tarafsızdı. Ancak İngiltere ve Fransa’ya gemi, silah, cephane vs. satıyordu. Bunun üzerine Almanya, ABD’nin ticaret gemilerini batırmaya başladı. Ekonomik zarara uğrayan ABD böylece I. Dünya Savaşı’na girdi (1917).

NOT: ABD başkanı Wilson, I. Dünya Savaşı girerken Wilson İlkeleri’ni yayınladı. ABDnin savaşa girmesi I.Dünya Savaşının bitişini hızlandırdı

Wilson İlkeleri (8 Ocak 1918): Türkleri ilgilendiren kısım;

  1. Türklerin çoğunlukta olduğu bölgelerde kesin egemenlik hakkı tanınmalıdır.
  2. Türk egemenliğinde yaşayan diğer milletlere kendi kendini yönetme hakkı verilmelidir (bizim için kötü bir madde).
  3. Boğazlar, bütün devletlerin gemilerine açık olmalıdır (bu da bizim için kötü bir madde).

Savaşın Sonunda İmzalanan Ateşkes Antlaşmaları

Bulgaristan = Sofya Ateşkes Antlaşması (29 Eylül 1918)

Osmanlı Devleti = Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918)

Avusturya-Macaristan = Villa Gusti Ateşkes Antlaşması (3 Kasım 1918)

Almanya = Rethondes Ateşkes Antlaşması (11 Kasım 1918)

NOT: I. Dünya Savaşı’nın sonunda imzalanacak barış antlaşmalarının maddeleri Paris Barış Konferansı’nda belirlendi.

I. Dünya Savaşı’nı Bitiren Barış Antlaşmaları                                                                  

İtilaf Devletleri ile;

Almanya = Versay Antlaşması (28 Haziran 1919)

Avusturya = Sen Germen Barışı(10 Eylül 1919)

Macaristan = Triyanon Antlaşması (6 Haziran 1920)

Bulgaristan = Nöyyi Antlaşması (27 Kasım 1919)

Osmanlı Devleti = Sevr Antlaşması (10 Ağustos 1920)

I. Dünya Savaşı’nın Sonuçları

  1. I. Dünya Savaşı’nı İtilaf Devletleri kazandı.
  2. Çok uluslu devletler (Osmanlı, Avusturya-Macaristan, Çarlık Rusya’sı) yıkıldı.
  3. Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya, Avusturya, Macaristan, Sovyetler Birliği, Türkiye gibi yeni devletler kuruldu.
  4. Dünya barışını sağlamak, devletlerarası sorunları çözmek amacıyla "Milletler Cemiyeti" (Cemiyet-i Akvam) kuruldu.
  5. Bazı ülkelerde rejim değişikliği oldu. İtalya’da Faşizm, Almanya’da Nazizim, Rusya’da Kominizm (Sosyalizm) gibi. Cumhuriyet yaygınlaştı.
  6. Sömürgecilik isim değiştirerek manda ve himaye adı ile devam etti.
  7. Almanya tüm sömürgelerini kaybetti.
  8. I. Dünya Savaşı’nın sonuçları II. Dünya Savaşı’na zemin hazırladı (Versay Antlaşması çok ağır şartları olan bir antlaşmaydı, şartları II. Dünya Savaşı’nın bir sebebi oldu).

NOT: I. Dünya Savaşı’ndan en kazançlı çıkan devlet İngiltere oldu. İtalya galip devlet olmasına karşın savaştan istediği kazancı sağlayamadı, büyük bir ekonomik bunalıma girdi.

NOT: I. Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI ve SEVR BARIŞ ANTLAŞMASI imzalandı.


Ekleyen : dersimiz.com