Ölçütler ve Amaçlar

ÖLÇÜTLER VE AMAÇLAR

A. Ölçütler

1. Gözlenebilirlik: Bir dalın bilimsel sayılabilmesi için, o dalın konusunun gözlenebilmesi gerekir. Eğer bir olay doğrudan biçimde, dolaylı olarak veya psikofizyolojik tepkiler temelinde gözlenemiyorsa o olay psikoloji bilimi kapsamına girmez ve bilim olarak kabul edilmez.

 

2. Ölçülebilirlik: Bilimsel sonuçlara, karşılaştırmalar yaparak varılır. Örneğin, bir öğretme tekniğininin yararlı olup olmadığını belirlemede, aynı konu bir gruba yeni teknikle, diğer gruba eski teknikle öğretilir. Daha sonra konuyla ilgili bir test uygulanır ve iki grubun testten aldığı puanlar karşılaştırılır. Yeni teknikle öğrenen grubun puanı daha yüksek olduğu taktirde, bu tekniğin daha başarılı olduğu sonucuna varılır. Bir olayı (öğrenme) sayılarla (alınan puanlar) betimlemek, onu ölçmek anlamına gelir.

 

Sonuç:

 

Psikoloji Biliminin Amaçları

Betimleme: Bilimde betimleme, olayların keşfedilmesini ve benzer olayların sınıflanmasını içerir.

 

Açıklama: Bir bilim dalında yeterince araştırma yapıldığında, bilim insanları bunların sonuçlarını bir araya getirir, onları analiz eder, onlar üzerinde düşünür ve bu sonuçlardaki düzenlilikleri görmeye çalışır. Bu faaliyetler açıklama amacına hizmet eder. Yordama: Yordama, olayların önceden tahmin edilmesi demektir. Yordama araştırma sonuçlarına dayanarak yapılabilir. Yordama yasa ve ilkelerde, kuramlarda belirtilen ilişkiler kullanılarak da yapılır. Kontrol: Kontrol, yordama yaparken kullanılan yasa ve ilkelere, kuramlara, araştırmaların sonuçlarına dayanır.

 

ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

Doğal Gözlem:

Bilimin gözlenebilir olaylarını inceler. Gözlem yönteminin en tipik örneği doğal gözlemdir.

 

• Doğal gözlem canlıların kendi doğal ortamlarında, doğal hâlleriyle gözlenmesini içerir.

• Doğal gözlemde, nelerin gözleneceğine ilişkin bir seçim yapılmaz; her davranış gözlenir.

• Doğal gözlemde, canlıların davranışlarına hiçbir müdahelede bulunulmaz, davranışlara hiçbir şekilde etki yapılmaz.

• Gözlemleri boyunca bilim insanı ayrıntılı kayıtlar tutar.

 

B. Vaka Çalışması Bir diğer sistematik gözlem çeşidi vaka çalışmasıdır. Bu yöntem bireyin psikolojik/psikiyatrik durumu hakkında ayrıntılı bilgi elde etmek için kullanılır. Bilgiler yapılan görüşmelerden, klinik psikolog ve psikiyatrın yaptığı değerlendirmelerden, uygulanan psikolojik ve nöropsikolojik testler ve ölçeklerin sonuçlarından, sosyal ve mesleki durum ile eğitim durumu hakkındaki bilgilerden oluşur. Bu bilgiler genelde hastalık tanısı koyma, hastanın tedavisini belirleme ve tedavinin etkililiğini değerlendirmede kullanılır.

 

C. Anket Çalışması: Anket yöntemi de bir çeşit sistematik gözlemdir. Bu yöntem belirli bir konu hakkında çok sayıda bireyden bilgi toplamak için uygulanır. Bu bilgiler görüşme yaparak veya soru listeleri kullanarak elde edilir. Anket yönteminin güvenilir sonuçlar sağlaması için, soru listesi amaca uygun olarak hazırlanır.

 

Ç. İlişkisel Çalışma İlişkisel yöntem, matematiksel olarak ifade edilebilen verilerin el de edilmesinde, sınıflandırılmasın da ve sunulmasın da kullanılan bir yöntemdir. İstatistikle, olgu lar arasında ilişkilerler tablo, grafik gibi yollar dan orta ya konulur. ilişkisel yöntemlerin başında korelasyon gelir. Korelasyon, bir değişkenin değeri değişirken bir diğer değişkenin de değişmesi anlamına gelir. Örneğin zeka bölümü yüksek olan çocukların okuma testi puanı yüksek ise zeka bölümüyle okuma becerisi arasında bir korelasyon vardır. Korelasyonu korelasyon kat sayısı ile ifade ederiz. En yüksek korelasyon katsayısı +1, -1’ dir. Sıfır noktasına yaklaştıkça korelasyon azalır. Sıfır sayısı, iki veri arasında bir ilişkinin olmadığını belirtir. Eğer korelasyon birlikte artmayı veya azalmayı gösteren değeri gösteriyorsa Pozitif korelasyon vardır. Değerlerden biri artıp, diğeri azalıyorsa aralarında negatif korelasyon vardır.


Ekleyen : SERKAN DÖRTKAŞ