Nüfus ve Nüfus Sayımları
NÜFUS VE NÜFUS SAYIMLARI
Sınırları belli bir alanda yaşayan insan sayısına nüfus adı verilir.Nüfus bilimini inceleyen coğrafyaya yardımcı bilim dalı DEMOGRAFİ bilimidir. Nüfusun beslenme, barınma, eğitim ve sağlık gibi ihtiyaçlarına yönelik yatırımlar ise DEMOGRAFİK YATIRIM adı verilir.Bu yatırımları fazla olan ülkelerin genç nüfusları fazladır ve dolayısıyla bu ülkeler gelişmemiş veya gelişmekte olan ülkeler statüsündedir.
NÜFUSUN YAPISI
-Yaş Yapısı,
-Cinsiyet,
-Eğitim Durumu,
-Doğum Oranı,
-Ölüm Oranı,
-Kır - Kent Nüfusu,
-Ortalama Ömür,
| Yaş Yapısı ( Yaş Gruplarına göre )
0 - 14, 15 - 64, 65+ ..... şeklinde sınıflandırılır. 0 - 14 yaş grubu çocuk nüfus, 15-64 yaş grubu olgun nüfus, 65 yaş ve yukarısı yaşlı nüfus olarak kabul edilir. Geri kalmış ülkelerin nüfus artış hızı fazla olduğundan çocuk nüfusu, gelişmiş ülkelerin doğum oranı düşük olduğundan olgun ve yaşlı nüfusu fazladır.
YAŞ BAĞIMLILIK ORANI: Çocuk ve yaşlı nüfus bağımlı nüfusu oluşturur.0 -14 yaş ve 65 + nüfus top-lamının 15- 64 yaş nüfusa oranı yaş bağımlılık oranını verir. Yaş bağımlılık oranının yüksek, aktif nüfusun az olması ülkelerin gelişimini olumsuz etkiler.
| Cinsiyet Yapısı
Genel olarak gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfus içinde kadın nüfus oranı, erkek nüfus oranından fazladır.Göçler ve savaşlar da bir bölgedeki cinsiyet dağılımında dengesizlikler oluşturur. Göç veren ülkelerde ve bölgelerde kadın nüfusu fazla iken göç alan bölgelerde ve ülkelerde erkek nüfus daha fazladır. Savaş geçiren ülkelerde de kadın nüfus oranı erkek nüfus oranından fazladır.
| Eğitim Durumu
Bir ülkedeki eğitim seviyesinin yüksekliği o ülkenin gelişmişlik seviyesinin göstergesidir. İyi eğitim verilmiş nüfus, ülkenin kalkınmasına büyük yarar sağlar.Bu nedenle ülke nüfusunun fazlalığından çok eğitim durumu önem taşır.Eğitim durumu, ABD, Japonya, İngiltere, Almanya gibi gelişmiş ülkelerde çok yüksek iken, Bangladeş, Sudan, Kenya gibi geri kalmış ülkelerde çok düşük seviyededir.
| Doğum ve Ölüm Oranı
Bir yıl içinde gerçekleşen canlı doğumların nüfusa oranına doğum oranı, bir yıl içindeki ölümlerin nüfusa oranına ise ölüm oranı denir.
Genel olarak değerlendirildiğinde doğum oranları ölüm oranlarından fazladır. Bu da Dünya'nın nüfusunu artırır. Geri kalmış ülkelerde doğum oranları daha fazla olurken, gelişmiş ülkelerde bu oran çok daha düşüktür. Bu durumun oluşmasında eğitim düzeyi, ekonomik durum, kadının sosyal statüsündeki değişiklikler, yaş ve cinsiyet özellikleri, evlilik oranı, ülkelerin nüfus politikaları, kentleşme, savaşlar, doğal afetler, salgın hastalıklar etkili olmaktadır.
| Kır - Kent Nüfusu
Dünya genelinde nüfusun dağılışına bakıldığında az gelişmiş ülkelerin kır nüfusu fazla iken, gelişmiş ülkelerin kent nüfusunun fazla olduğu görülür. Bu durum üzerinde özellikle sanayileşmenin etkisi büyüktür.
| Ortalama Ömür
Yaşam süresi olarak ifade edilir. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri arttıkça ortalama ömür uzamaktadır. Ortalama ömür üzerinde beslenme imkanları tıptaki gelişmeler, yaşam koşulları, teknolojiden yararlanma gibi faktörler etkilidir.
Nüfus coğrafyası bir bölgedeki;
Nüfusun dağılışını
Nüfusun dağılışında etkili olan doğal, beşeri ve ekonomik faktörleri
Nüfus değişimi ve hareketini(artış, azalma, göç)
Nüfusun yaş, cinsiyet, eğitim durumlarını
Nüfusun ekonomik faaliyet kollarına göre dağılımını
Kır ve kent nüfusu dağılımını inceler.
Nüfus coğrafyası, bu bilgileri çeşitli kaynaklardan elde eder. Bu kaynakların en önemlileri nüfus sayımları, doğum, ölüm, göç vb olayların kayıtları ve örnekleme yoluyla yapılan araştırmalardır
Günümüzde nüfus coğrafyasına verilen önemin artmasında;
Nüfus patlaması, nüfuskalkınma arasındaki ilişki, doğum kontrolü çalışmaları, kentlerin aşırı kalabalıklaşması, göçler vb. sorunlardır.İnsanların bulundukları yerdeki etkinliğini Nüfus, nüfusun niteliği(eğitim düzeyi, nitelikli işçi gücü durumu)nüfusun yapısı belirler.
Bundan dolayı nüfus bir ülkenin;
Ekonomik ve kültürel etkinliğini,Üretkenliğini, Dünyadaki etkinliğini doğrudan etkiler.
NÜFUS'UN ÖNEMİ
1) Nüfus, nitelikli insan gücü ve kullanılan teknolojinin yeterli olması durumunda üretimi arttırır.
2) Nüfus, tüketimi arttırarak ekonomiyi canlı tutar. Bu durum üretimi arttırarak gelişmeyi hızlandırır.
3) İyi eğitilmiş bir nüfus ülkelerin kalkınmasında en büyük katkıyı sağlar.
Kısacası nüfus bir ülke için önemli bir güç hem de kaynaktır. İnsan kaynağı doğru ve planlı kullanıldığı zaman ülkelerin kalkınması ve gelişmesi gerçekleşebilir.
NÜFUS SAYIMI
Belirli zamanlarda bir ülkede ve ya bir bölgede yaşayan kişilere ait demografik, ekonomik ve toplumsal verileri toplanma, değerlendirme, analiz edilme ve yayınlanma işlemlerinin tümüne NÜFUS SAYIMI denir.
Bu sayım kimi ülkelerde beş yılda bir, kimi ülkelerde on yılda bir, kimi ülkelerde ise bilgisayar sistemine yüklenmiş nüfus verilerinin değerlendirilmesi yoluyla yapılır.
Modern dönemdeki sayımlar iki yöntemle gerçekleştirilmektedir. Bunlardan “de jure” sayım sisteminde insanlar bulundukları adrese dayalı olarak, geniş bir zamanda sayılmaktadır.
Diğer yöntem ise “de facto” da ise belirli bir günde genel bir sayım yapılır. Her iki sayım metodunda olumlu ve olumsuz yönleri bulunmaktadır.
Ekleyen : dersimiz.com