Ders Notları, Konu özetleri

Nazım Hikmet hayatını otobiyografi isimli şiirinde anlatmıştır:

 

 

1902'de doğdum

doğduğum şehre dönmedim bir daha

geriye dönmeyi sevmem

üç yaşında Halep'te paşa torunluğu ettim

on dokuzumda Moskova komünist üniversite öğrenciliği

kırk dokuzumda yine Moskova'da Tseka-Parti konukluğu

ve on dördümden beri şairlik ederim 

kimi insanlar otların kimi insan balıkların çeşidini bilir

                                                                         ben ayrılıkların

kimi insan ezbere sayar yıldızların adını

                                              ben hasretlerin

 

hapislerde de yattım büyük otellerde de 

açlık çektim açlık grevi de içinde ve tatmadığım yemek yok gibidir

 

otuzumda asılmamı istediler

kırk sekizimde Barış madalyasının bana verilmesini

                                                                verdiler de

otuz altımda yarım yılda geçtim dört metrekare betonu

elli dokuzumda on sekiz saatte uçtum Prag'dan Havana'ya

 

Lenin'i görmedim nöbetini tuttum tabutunun başında 924'te

961'de ziyaret ettim anıt kabri kitaplarıdır

 

partimden koparmağa yeltendiler beni 

                                                 sökmedi

yıkılan putların altında da ezilmedim

 

951'de bir denizde genç bir arkadaşla yürüdüm üstüne ölümün

52'de çatlak bir yürekle dört ay sırtüstü bekledim ölümü

 

sevdiğim kadınları deli gibi kıskandım

şu kadarcık haset etmedim Şarlo ya bile

aldattım kadınlarımı

konuşmadım arkasından dostlarımın

 

içtim ama akşamcı olmadım

hep alnımın teriyle çıkardım ekmek paramı ne mutlu bana

 

başkasının hesabına utandım yalan söyledim

yalan söyledim başkasını üzmemek için

                                ama durup dururken de yalan söyledim

 

bindim tirene uçağa otomobile

çoğunluk binemiyor

operaya gittim

                       çoğunluk gidemiyor adını bile duymamış operanın

çoğunluğun gittiği kimi yerlere de ben gitmedim 21'den beri

       camiye kiliseye tapınağa havraya büyücüye

       ama kahve falına baktırdığım oldu

 

yazılarım otuz kırk dilde basılır

       Türkiye'mde Türkçemle yasak

 

kansere yakalanmadım daha

yakalanmam de şart değil

başbakan fakan olacağım da yok

meraklısı da değilim bu işin

bir de harbe girmedim

sığınaklara da inmedim gece yarıları

yollara da düşmedim pike yapan uçakların altında

ama sevdalandım altmışıma yakın

sözün kısası yoldaşlar

bugün Berlin'de kederden gebermekte olsam da

                             insanca yaşadım diyebilirim

ve daha ne kadar yaşarım

                  başımdan neler geçer daha

                                              kim bilir

 

Nâzım Hikmet, şiiri ve diğer türleri şöyle anlatıyor: 

"...Şiirle nesri, hikâyeyi, roman, tiyatro ve şairaneyi ayıran şey, birisinin vezinli ve kafiyeli olması, diğerlerinin vezinsiz ve kafiyesiz olması değildir. Nice vezinli, kafiyeli yazılar vardır ki, şiirle hiçbir alâkası yoktur! Şiir, roman, hikâye vesaire gibi edebiyat şubelerini yekdiğerinden, nisbî olarak ayıran şey, şekilden ziyade muhteva, derinlik farkı, velhasıl FİKİR ve HİS sahasında gördükleri iştir. Aynı hâdiseyi şiir, hikâye, roman, tiyatro ve sinema senaryosu başka başka ölçü muhteva ve derinlikler de verirler, aradaki fark buradan gelir..."

SANAT: "Hakikî sanat, hayatı aksettiren sanattır... Onda; hayatın bütün ihtilâflarına, mücadelelerine, ilhamlarına, zaferlerine, mağlubiyetlerine, aşkına, insan karakterinin bütün tecellilerine tesadüf edilir. Hakikî sanat, hayat hakkında yanlış fikirler vermeyen sanattır!.."

TÜRKÇE: Dünyanın en iyi insanlarından olan Türk halkını ve dünyanın en güzel dillerinden biri ve belki de en başta gelenlerinden olan Türk dilinin yabancı diyarlarda tanınmasına vesile olabilmek, ömrümün en büyük sevinci ve şerefi olur.

Bir köylü toprağını ve öküzünü, bir marangoz tahtasını ve rendesini nasıl severse, ben de Türk dilini öyle seviyorum.

 

Nâzım Hikmet, şiirlerine, Millî Edebiyat akımının geniş havası içinde ve "Beş Hececiler"in (özellikle Faruk Nafiz, Orhan Seyfi) tarzı ve iddiaları içinde başlamıştır. Şiir dili (Mehmed Emin'i de esas alarak) sadedir. Hece'de durgulara, sağlam kafiyelere dikkat eder. Şiirinin muhtevası, Müslüman ve milliyetçidir. Özellikle Mütareke'nin getirdiği gurur kırıcı İstanbul, İzmir, Anadolu işgalleri, genç şairi, destanî-millî eğilimlerine ve incinen millî duygularına uygun olarak yazmaya zorlamaktadır. Bu dönemde bazı şiirlerinin, edebiyat çevrelerinde dikkat çektiği görülüyor. Sonraları kendisinin sahip çıkmadığı bu şiirler arasında "Yaralı Hayalet, Kırk Haramilerin Esiri, Yolcu, Yolun Şarksa, Ağa Camii, Mevlâna, İstanbul'un Fethi" gibi manzumeler, gelecekte güçlü olması beklenilen bir şairden nişaneler vermektedir. Nâzım'ın destanı edası bu şiirlerde başlamıştır. 

 

Nâzım'ın, çarpıcı yenilikleriyle dikkati çeken ikinci dönem şiirleri, onun şekil ve muhtevaca, tamamen Rusya'da hazırlayarak getirdiği, (1928) Resimli Ay'dan itibaren Türkiye'ye yaydığı, üzerinde pek çok tartışılan, pek çok anlam verilen, devrimci şiirleridir.

Nâzım Hikmet'in üçüncü grup şiirleri, çoğunlukla 1938'le 1950 arasında yattığı Çankırı, Bursa, Üsküdar hapishanelerinde yazılmış Anadolu, İstiklâl Savaşı, Mehmetçik, ağalar ve her türlü "İnsan manzaraları" ile dolu eserlerdir. 

Nâzım Hikmet'in, özellikle bu III. dönem şiirlerinde, Türkçeyi pek ustaca kullandığı görülür. Halk dilinin inceliklerini bozmadan, şiire koymakta, insanları kendi sınıf ve mesleklerine göre, eğitim ve şivelerine uygun tarzda konuşturmakta üstünlüğü söz götürmez oluyor. "Serbest nazmın" lezzetli Türkçesini sergiliyor.

Nâzım Hikmet'in bu son dönem şiirlerinde, kendi öz duygularına kapılıp gittiğinde, hâtıra, geçmişe hasret, vatana hasret, anaya ve gençliğe hasret şiirleri de yazdığı görülüyor. Bunlarda ideolojiden kurtulmuş, bütünüyle duygu deryaları içindedir. Bunlar Nâzım'ın şiirlerinde önceleri reddettiği, hatta zayıflık saydığı temalardır.