Mayoz Bölünme
MAYOZ BÖLÜNME
Bir insanda iki çeşit hücre bulunur.
Vücut Hücreleri (Dokular, organlar vb.)
•Üreme Hücreleri
•
•Sperm, yumurta
- Mayoz bölünme üreme hücrelerinin (sperm ve yumurta) oluşmasını sağlayan bölünme türüdür.
Çok hücreli ve eşeyli üreyen canlıların DNA’ları üreme hücreleri ile yavrulara aktarılır.
KROMOZOMLAR
•İnsanda 46 adet (23 çift) kromozom bulunur.
•
•Her çifti oluşturan iki kromozom, aynı kalıtsal özellikleri belirleyen genleri taşır. Aynı büyüklük, şekil ve kalıtsal özelliklere sahip bu kromozomlara homolog kromozom denir.
•Kromozomların çiftler halinde bulunmasının sebebi eşeyli üremedir (Anneden 23, babadan 23 kromozom).
•
•Vücudumuzda bulunan kromozomlardan 1 çifti cinsiyet kromozomlarıdır. Kadınlarda XX, erkeklerde XY olarak bulunur.
•Mayoz bölünme sayesinde oluşan üreme hücreleri tek takım (n) kromozoma sahip olur.
•Bu durum sayesinde anneden 23 kromozom babadan 23 kromozom halinde gelen kromozomlar yavruyu oluştururken insan türüne özgü olan 46 kromozom sayısının korunmasını sağlar.
•Tek bir kromozom takımı (n=23) şeklinde gösterilir.
MAYOZ BÖLÜNMENİN EVRELERİ
Hazırlık
•Hücre bölünmeye hazırlanır.
•DNA eşlenir.
Parça Değişimi (Crossing-over)
•Çekirdek zarı parçalanır.
•Homolog kromozomların kardeş kromatidleri arasında parça değişimi olur.
•Parça değişimi tür içi çeşitliliğe sebep olur.
Homolog Kromozomların Ayrılması
Homolog kromozomlar zıt kutuplara çekilir.
Mayoz 1’in Tamamlanması
•Homolog kromozomlar birbirinden ayrılır.
•Mayoz 1 bu şekilde tamamlanır ve n kromozomlu hücreler meydana gelir.
Mayoz 2
•Kromozomlar çiftler halinde olduğu için tekrar eşleme olmadan bölünme sürecine girer.
•Bu süreç mitoz bölünmenin aynısıdır.
•Bölünmenin sonunda n kromozomlu 4 tane hücre oluşur.
ÜREME ANA
HÜCRELERİNDE
MAYOZ
?Üreme ana hücreleri erkeklerde; testislerde, kadınlarda ise; yumurtalıkta meydana gelir.
?
?Meydana gelen üreme ana hücreleri olgunlaşabilmek için mitoz bölünme geçirir.
?
?Mitoz bölünmeyle olgunlaşan üreme ana hücreleri mayoz bölünme geçirerek üreme hücreleri olan sperm ve yumurtayı oluşturur.
?
Erkeklerde bir üreme ana hücresinden oluşan 4 hücre gelişerek spermi oluştururken, kadınlarda oluşan 4 hücreden sadece 1 tanesi yaşamaya devam ederek yumurtayı oluşturur.
Mitoz ve Mayoz Arasındaki Farklar
Mitoz
•Vücut hücrelerinde görülür.
•Tek hücreli canlılarda üremeyi, çok hücreli canlılarda büyüme ve gelişmeyi, dokuların onarılması ve yenilenmesini sağlar.
•Sonucunda iki yeni hücre meydana gelir.
•Kromozom sayısı değişmez.
•Kromozomlarda parça değişimi görülmez.
•Oluşan yeni hücrelerin genetik yapısı ana hücreyle aynıdır.
•Genetik çeşitlilik sağlamaz.
•Zigotun oluşumuyla başlar, canlının yaşamı boyunca devam eder.
Mayoz
•Üreme ana hücrelerinde görülür.
•Tek hücreli canlılarda üremeyi, çok hücreli canlılarda büyüme ve gelişmeyi, dokuların onarılması ve yenilenmesini sağlar.
•Sonucunda dört yeni hücre meydana gelir.
•Kromozom sayısı yarıya iner.
•Kromozomlarda parça değişimi görülür.
•Oluşan hücrelerin genetik yapısı ana hücreden ve birbirinden farklıdır.
•Genetik çeşitlilik sağlar.
•Ergenlik döneminde başlar. Erkeklerde yaşam boyu, dişilerde menopoz dönemine kadar devam eder.
Ekleyen : dersimiz.com