Lale Devri ve Islahatları (Yenilikleri) - Patrona Halil İsyanı
ETKİLEDİK,ETKİLENDİK AMA NASIL?
Etkiledik...
- Dünyanın ilk savaş bandosu olan Mehter Avrupa’yı etkilemiştir.
- Türklere moral gücü şevk ve enerji veren mehter düşmanı bezdirir ve moralini bozardı. (İstanbul'un fethinde 270 zurna 150 boru 300 davulun olduğu ve sayısız kösün dövüldüğü anlatılmaktadır.
- Avrupanın en önemli bestecileri Mozart ,Beethoven ve daha niceleri mehterin müziğinden etkilenerek besteler yapmışlardır.
- Avrupa’da Viyana önlerinde nöbet tutan Türk ordusunun mızıkası, bütün Avrupalı milletler tarafından kabul edilmiş, böylece Mehter Avrupa müziğini etkileyen müzik sanatımız olmuştur.
- Avrupa'da Türk kilim ve halı desenleri bir çok sanatçının eserlerine yansımıştır.
- O yüzyılların opera, tiyatro ve bale eserleri çok dikkat çekerdi Türkler üzerine yazılan eserler sayesinde her gece tiyatroları dolduran seyirciler, sahnede Türk giyim-kuşamını, Türklerin davranışlarını, yaşayışını, saray yaşamını canlı bir biçimde görebiliyordu. (**Mozart'ın ünlü 'Saraydan Kız Kaçırma' ve Topkapı Sarayı'nda geçen 'Zaide' operaları; yine Mozart'ın Topkapı Sara-yı'nda geçen ve kahramanı Kanuni Sultan Süleyman olan 'Saray Kıskançlıkları' adlı balesi önemli örneklerdir. )
- O dönemin ünlü ressamı Vanmour resimlerinde Osmanlı sarayından örneklere yer vermesi Osmanlıların Avrupa yı etkilediğini örneklemektedir.
Etkilendik...
- Osmanlıların 1683 II. Viyana Kuşatmasında başarısız olması,
- 1699 yılındaki Karlofça anlaşmasıyla da ilk toprağını kaybetmesiyle ıslahat yani yenilik hareketleri hız kazanmıştır.
- O dönemlerde ilk ıslahatlar askeri alanda yapılmaya başlamıştır ( savaş meydanlarındaki başarısızlıktan dolayı )
- Osmanlılarda lale devrinde yapılan ıslahatlar önemlidir çünkü lale devri Osmanlıların batıya açılan penceresi olmuştur.
LALE DEVRİ (1718-1730)
Pasarofça Ant. ile başlar, Patrona Halil isyanı ile sona erer.
Dönemin Padişahı III .Ahmet, sadrazamı Nevşehirli damat İbrahim Paşadır.
Bu dönemde;
- Devlette huzur ve barış sağlanmaya çalışıldı.
- Lüks ve eğlenceye düşkünlük vardı.
- Sanat ve edebiyata önem verildi.
- Avrupa’daki bilim, sanat, kültür ve askerlik gibi alanlardaki gelişmeler takip edilmeye çalışıldı.
- Birçok saray ve köşk yapıldı, bahçeler çiçeklerle süslendi. Özellikle lale çiçeğinin çeşitleri yetiştirildi (bu nedenle döneme “lale devri” denildi).
Lale Devri Islahatları ( yenilikleri ):
-
İlk çiçek aşısı yapıldı.
-
İbrahim Müteferrika ve Sait Efendi tarafından İstanbul’da ilk Türk matbaası kuruldu (1727). Matbaada dini kitaplar dışında da eserler basıldı.
-
Avrupa’daki yenilikleri ve gelişmeleri daha yakından takip edebilmek için Paris, Londra, Viyana gibi başkentlere geçici elçilikler kuruldu.
-
Yalova’da kâğıt fabrikası kuruldu.
-
Yeniçerilerden ilk defa bir itfaiye bölüğü oluşturuldu.
-
İstanbul ve önemli şehirlerde kütüphaneler açıldı.
-
İstanbul ve Selanik’te kumaş fabrikası kuruldu.
-
İstanbul, İznik ve Kütahya’da bulunan çini atölyeleri yenilendi.
-
Arapça ve Farsça eserler Türkçe’ye çevrildi.
-
Yerli malı kullanımına önem verildi.
-
Mimari, resim ve minyatürde gelişmeler oldu (III. Ahmet Çeşmesi, Levni’nin minyatürleri).
-
Yeni kütüphaneler açıldı. Doğu ve Batı eserleri tercüme edildi.
NOT: Lale Devri’nde askeri alanda ıslahat yapılmamıştır. Lale devrinde Hollandalı ressam Vanmour ile Türk ressam Levni’nin yaptığı eserler önemlidir.
Patrona Halil İsyanı (1730)
-
Patrona Halil adında bir hamam tellağı, İstanbul’da ayaklanma çıkardı. Halkın bir kısmı da bu ayaklanmayı destekledi.
-
Sebepleri; devlet adamlarının lüks ve eğlenceye düşkünlükleri, aşırı harcamalarda bulunmalarının halk arasında hoşnutsuzluk oluşturması; ıslahatların halkın düzeyinde olmaması; Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın, yakınlarını yüksek memurluklara getirmesi.
-
Sonuçları; Nevşehirli Damat İbrahim Paşa öldürüldü; III. Ahmet tahttan indirilerek yerine I. Mahmut getirildi; köşkler yıkıldı, bahçeler bozuldu; Lale Devri sona erdi.
-
NOT: Levni; Lale Devri’nin en önemli minyatür üstadıdır. Aslı adı, Abdülcelil Çelebi’dir.
Ekleyen : dersimiz.com