Kuvvetin Etkileri
Uygulanan bir kuvvet, durmakta olan bir cismi harekete geçirebilir, hareket halindeki bir cismi durdurabilir. Yine hareket halindeki cismi hızlandırabilir, yavaşlatabilir veya hareket yönünü değiştirebilir. Uygulanan bir kuvvet, cisimlerin şekillerinde değişiklik yapabilir. Kısaca cisimlerin hareket durumlarında veya şekillerinde değişiklik yapabilen etkiye kuvvet denir.
Elimizdeki bir cisim; örneğin, bir taş parçası yere düşmez.Taşın yere düşmesini engelleyen, elimizin kas kuvvetidir.
Taşı elimizden yere bıraktığımız zaman taşın yere düştüğünü görürüz. Taşın yere düşmesini sağlayan yerçekimi kuvvetidir.
Kuvvetin cisimler üzerine etkilerini, gözlemlerle inceleyelim.
Gözlem: Okul çantanızın sapına bir ip bağlayıp masanın üstüne koyunuz. Çantaya bağlı ipi yavaş yavaş çekiniz. Çantanın hareket ettiğini görürsünüz. Çantayı hareket ettiren, elinizin kas kuvvetidir.
Kuvvet duran cisimleri hareket ettirebilir.
Gözlem: Bir masa üzerinde duran bilyeye parmağınızla vurduğunuzda bilye harekete geçer.Hareket halindeki bilyeye gittiği yönde vurursanız bilyenin hızının arttığını görürsünüz. Bilyeye hareket yönünün ters yönünde vurursanız, bir süre sonra yavaşlayıp durduğunu görürsünüz.
Kuvvet bir cismin hızını artırır, azaltabilir veya durdurabilir.
Gözlem: Topu ayağınızın dibine bırakınız. Duran topa ayağınızla vurarak arkadaşınızdan birine atınız. Arkadaşınız kendisine doğru gelen hareketli topu durdurmadan diğer arkadaşına doğru gitmesini sağlasın. İkinci arkadaşınız topa tekrar vurarak topun size gelmesini sağlasın. Tapun nasıl yön değiştirdiğini gözlediniz mi?
0 halde kuvvet, hareket halindeki bir cismin yönünü değiştirebilmektedir.
Seyrettiğiniz maçlarda topun, sporcuların vurması ile hareket yönünün nasıl değiştiğini gözlemişsinizdir.
Gözlem: Uzun bir tebeşir parçasını, ortadan ikiye bölünüz. Sonra yere koyarak ayağınızla üzerine basınız. Tebeşir parçasındaki değişikliği gözlemleyiniz.
Kuvvet bir cismin şeklini değiştirebilir.
Bir cismi etkileyen kuvvet; etki noktası, etki yönü, etki doğrultusu ve şiddeti (büyüklüğü) ile tanımlanır.
Etki noktası, kuvvetin cisme etki ettiği noktadır. Etki noktasına uygulama noktası da denir.
Etki yönü, bir doğru üzerinde kuvvetin hangi tarafa (yöne) doğru olduğunu belli eder.
Etki doğrultusu, kuvvetin etkisini gösterdiği çizgidir.
Şiddeti, her kuvvetin kendi özelliğinden doğan büyüklüğüdür.
Kuvvet, vektörel bir büyüklüktür.
Vektör, yönlendirilmiş doğru parçasıdır.
Ekleyen : dersimiz.com