Kalıtım ve Kalıtsal Hastalıklar
KALITIM NEDİR?
Kalıtım, canlının genetik şifresinin kendisinden sonra gelen nesle aktarılmasıdır. Bu konu hakkında araştırma yapan bilimcilerden Mendel belirli kurallar koymuştur.Bu kurallar;
- Birbirlerinden birer karakterle ayrılan iki saf ırk birleştikleri zaman meydana gelen melezlerin hepsi de aynı tipte bulunmaktadır. Buna İzotipi Kanunu denir.
- Melezlerde ana ve babadan birinin karakteri hakim olarak görülmektedir. Buna da Dominant Kanunu denir.
- Melezler aralarında çaprazladıkları zaman meydana gelen nesilde ana ve babaya ait karakterler ayrılmaktadır. Buna Karakterlerin Kanunu denilmektedir.
olarak bilinir.
Kalıtsal Hastalıklar :
Genlerle yavrulara geçen özelliklere kalıtsal özellikler denir (kan grubu, göz rengi çok parmaklılık, renk körlüğü vb.). Bazı hastalıklar havada suda yiyecek ve içeceklerde bulunan mikroplardan ileri gelir. Bazılarının nedeni doku ve organların zamanla yıpranmasıdır. Kalıtsal hastalıklar ya da bozukluklar ise kusurlu genlerin kuşaktan kuşağa aktarılmasından kaynaklanır. Bir canlının büyümesi gelişmesi ve yaşamını sürdürmesi için gerekli bilgileri taşıyan kalıtım birimlerine gen denir. Genler DNA’dan yapılmıştır. Yeni doğan bir bebek genlerini kalıtım yoluyla anne-babasından alır. Eğer bütün genleri normal ise yani sağlıklı bir insan da bulunması gereken özellikleri taşıyor ve hepsi görevlerini eksiksiz yerine getirebiliyorsa bebek sağlıklı doğacaktır. Ama bazı bebeklerde anne ya da babadan gelen kromozomların biri ya da bir kaçı kusurlu olabilir. Bu durumda vücuttaki bazı etkinlikler bu bozuk genlerin aktardığı yanlış bilgiye göre yönlendirileceğinden bebekte kalıtsal bir bozukluk ya da hastalık ortaya çıkar. Birçok ülkede yaklaşık her 30 bebekten birinde kalıtsal bir hastalık ya da bozukluk söz konusudur. Kalıtsal hastalıkların birçoğu ameliyatla ilaçlarla ve çeşitli uygulamalarla denetim altına alınarak hasta çocukların yaşamlarını normal olarak sürdürmeleri sağlanabilir.
Kalıtsal Hastalıkların Tanısı :
Bir insanın en doğal haklarından birisi sağlıklı olarak dünyaya gelebilmektir. Günümüzde uygulanan birçok doğum öncesi tanı yöntemiyle bu hedefe oldukça yaklaşılmıştır. Gene de istenen sonuçların elde edilmesi için aile bilinçli davranmalı hekim de bu yöntemleri usulüne uygun biçimde kullanmalıdır. Böylece doğum öncesinde bazı riskler önlenebilecek ve var olan sorunlar uygun yöntemlerle çözülebilecektir. Kalıtsal (genetik) hastalıklara yaklaşımda temel ilke bunların ortaya çıkmasını engellemektir. Bu ilke tedavi edilmeyen hastalıklar kadar tedavi edilebilen hastalıklar için de geçerlidir. Kalıtsal hastalıkların bir bölümü düzeltilebilen bozukluklardır. Örneğin tavşan dudakça da birçok doğumsal kalp hastalığı doğumsal yöntemlerle tedavi edilebilir. Bazı kalıtsal hastalıklar da ise eksik olan madde dışarıdan verilerek tedavi sağlanır. Bunun örnekleri hipotiroidizmde tiroide hormonu kullanılması ve hemofili hastalıklarına faktör VIII verilmesidir. bazı metabolizma ürünlerinin vücutta birikmesine bağlı hastalıklarda ise bu birikimi önleyen ilaçlar kullanılır. Bazı hastalıklar da sağlıklı bir insandan alınan genlerin hastanın gen yapısına eklenmesiyle tedavi edilebilir.
Başlıca Kalıtsal Hastalıklar :
- Hemofili
- Albinoluk
- Habsburg Dudağı
- Renk Körlüğü
- Tat alamama
- Saç dökülmesi
Ekleyen : dersimiz.com