I. ve II. Meşrutiyet Dönemlerinin Karşılaştırması
I. ve II. Meşrutiyet Döneminin Karşılaştırması
Padişah;
I. Meşrutiyet
- Yaptıklarından sorumlu değildir.
- Meclisi fesh etme yetkisine sahiptir.
- Mebusan Meclisi başkanını ve Ayan Meclisi üyelerini seçme yetkisi vardır.
- Yasama ve yürütme yetkisine sahiptir.
II. Meşrutiyet
- Padişahın mecliste anayasaya uyacağına dair yemin etmesi kuralı ile anayasaya bağlanmıştır.
- Meclisi feshetme yetkisi zorlaştırılmıştır. (İttihat ve Terakkinin önerisi ile 1915 anayasa değişikliğinde bu yetki iade edildi.)
- Padişaha mutlak veto yetkisi veren 54. madde değiştirilmiştir.
Yasama;
I. Meşrutiyet
- Yetkiler padişahta toplanmaktadır.
- Mebusan Meclisini ilgilendiren konular padişahın izniyle bu mecliste görüşülmektedir.
- Mebusan Meclisi üyeleri kanun teklifinde bulunamaz, kanunları oylayamaz ve kanun tasarılarında değişiklik yapamaz.
II. Meşrutiyet
- Yasama yetkisi meclise geçmiştir.
- Kabinenin sadece parlamento önünde sorumluluğu esası benimsenmiştir.
- Yasaların yapılması ve anlaşmamaların akdi de parlamentonun kontrolündedir.
- Yasaların yapılması Mebusan Meclisi ağırlıklı olmak üzere Ayan Meclisi ve padişah arasında paylaştırılmıştır.
Yürütme;
I. Meşrutiyet
- Hükümet üyelerini padişah belirler.
- Hükümet üyeleri padişaha karşı sorumludur.
II. Meşrutiyet
- Şeyhülislam ve sadrazamın belirlenmesi padişahın seçimine bırakılırken bakanların tespiti sadrazama verilmiştir.
- Yürütme yetkisi hükümetin eline geçmiştir.
Meclis;
I. Meşrutiyet
Mebusan;
- Maliye ile anayasa değişikliklerini tartışma ve kabul etme ile bütçeyi onaylama haklarına sahiptir.
- Danışma meclisi durumundadır.
- Meclis başkanını padişah belirler.
Ayan;
- Mebusan Meclisinden çıkan yasaları reddetme hakkına sahip olan organdır.
- Üyelerini padişah seçer.
II. Meşrutiyet
Mebusan;
- Meclisin feshedilebilmesi şartları ağırlaştırılarak konumu güçlendirilmiştir.
- Meclis başkanı üyeler tarafından seçilmiştir.
Ayan;
- Ayan Meclisi üyelerinin padişah tarafından seçilmesi ve ömür boyu görevde kalması kuralı devam ettirilmiştir.
Kişi Hak ve Özgürlükleri;
I. Meşrutiyet
- Sansür getirilmiştir.
- Sürgün cezası uygulanmıştır.
II. Meşrutiyet
- Kişi hak ve özgürlükleri alanında demokratik gelişmeler yapılmıştır.
- Sansür ve 113. maddenin sürgün fıkrası kaldırılmıştır. Haberleşme belgelerinin gizliliği benimsenmiştir.
- Kanunun belirlediği nedenler dışında bir sebep ile cezalandırma usulleri kaldırılmıştır.
Ekleyen : dersimiz.com