Ders Notları, Konu özetleri

Hücre Zarı:
Hücrenin en dış kısmında bulunur. Günümüzde kabul edilen zar modeli "Akıcı Mozaik Zar Modeli"dir.
Hücre zarı canlı olup protein ve yağ (lipit) moleküllerinden oluşur. Hücreye girip çıkan maddeleri kontrol eder. Saydam ve esnek bir yapıdadır.
Bitki hücrelerinde zardan başka bir de hücre duvarı (çeperi) vardır. Hücre duvarı cansız olup selülozdan yapılmıştır. Hayvansal hücrelerde bu duvar yoktur.

Sitoplazma :
Hücre zarı ile çekirdek arasında yer alır. Canlı olup,suda çözünmeyen,zardan geçmeyen (Kolloidal) yarı saydam bir sıvıdır.
Sitoplazmanın % 60-90 ını su,geri kalan kısmını proteinler,yağlar,enzimler,hormonlar ve çeşitli mineraller oluşturur.
Sitoplazmada her biri farklı görevleri olan çok küçük yapılar vardır. Bunlara organel denir.Organele organcıkta denir.
Sitoplazmadaki Organeller :
Mitokondri : Sitoplazmada dağınık olarak bulunur,hücrenin enerji santralleridir. Besin maddeleri oksijenle yakılarak enerji elde edilir.
Ribozom : Hücrede gerekli olan protein sentezlenmesin de görevlidirler.
Endoplazmik Retikulum : Hücre zarı ile çekirdek arasındaki kanallardır. Madde iletimini sağlarlar.

Golgi Aygıtı : Hücrede oluşan salgıların paketlenmesini sağlar.
Sentrozom : Sadece hayvan hücresinde bulunur,hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerinin oluşumunu sağlarlar.
Lizozomlar : Sindirim enzimlerini taşırlar.Enzimler sayesinde büyük moleküllü besinler parçalanır.
Kofullar : Hücrede madde depolanmasında görev aldıkları gibi boşaltım görevlerini yaparlar.
Plastitler: Sadece bitki hücresinde bulunurlar besin maddelerinin yapımında ve depolanmasında görevlidirler.
Plastitler 3 çeşittir.
1-Kloroplastlar: Bitkilerin yapraklarında bulunur.Bitkiye yeşil rengi verir. Yapısında bulundurduğu klorofil pigmenti sayesinde fotosentez yaparak besin üretir.
2-Kromoplast : Bitkilerin gövdelerinde bulunur.Bitkiye yeşil dışındaki kırmızı, turuncu ve sarı gibi renkleri verir. Bitkilerde üremeyi kolaylaştırır.
3-Lökoplastlardır: Bitkilerin köklerinde bulunur.Renksizdirler. Yapılarında yağ, nişasta, protein ve selüloz gibi besin
maddelerini depo ederler.
Çekirdek
Çekirdek, hücrenin yönetim ve kontrol merkezidir. Hücrelerin bölünmesini, büyümesini, onarılmasını ve canlılık faaliyetlerinin devamını sağlar. Sitoplazma içerisinde yer alan en büyük yapıdır. Sitoplazmadan daha yoğun ve koyu renklidir. Dört kısımdan oluşur. Bu kısımlar çekirdek zarı, çekirdek öz suyu,çekirdekçik ve kromatin ipliklerdir.
I-Çekirdek zarı : Çekirdeği sitoplazmadan ayırır. Hücre zarı gibi çift katlı yapıdadır. Dış zar endoplazmik retikuluma bağlıdır. Çekirdek zarı üzerinde maddelerin geçmesini sağlayan porlar vardır. Sitoplazma ile çekirdek arasında besin alış verişi sağlar.
II-Çekirdek öz suyu : Özelliği sitoplazmaya benzer.Yapısında besinler ve nükleik asitler vardır.
III-Çekirdekçik : Hücre öz suyu içerisinde,hücre öz suyunun yoğunlaşıp saydamlaşmasından oluşur. Hücre bölünmesi sırasında eriyerek kaybolur. Bir veya birkaç tane olabilir. Yapısında RNA nükleik asitlerive kromozom bulunur.
IV-Kromatin iplikler : Çekirdek içinde ağ şeklinde bir yapıdadır. Hücre bölünmesi sırasında kısalır, kıvrılır ve kalınlaşarak kromozomları oluşturur. Kromozomların yapısında DNA nükleik asitleri ve protein bulunur. Kromozomlarda yer alan ve adına "gen" denilen yapılar canlı tümünün özelliklerini sonraki nesillere aktarır. Bu sayede yavru,ebeveyninin ( anne ve babasının ) özelliklerini taşır.
· Her hücrede çekirdek bulunmaz örneğin kandaki alyuvarlar hücrelerinin çekirdeği yoktur. Çekirdeği olmayan hücreler bölünemezler.

Ekleyen : dersimiz.com