Fotosentez Ürünü : Glikoz
Üretici canlılar olan bitkilerin, fotosentez sonucu oluşturduğu glikozdan, tüketici canlılar olan insanlar ve hayvanlar da yararlanır.
Canlılarda en çok kullanılan yakıt maddesi glikozdur. Binlerce glikoz molekülünün birbiri ile bağlanması sonucu nişasta oluşur. Nişasta, özellikle tahıllarda ve patateste depolanmış halde bol miktarda bulunur. İnsan ve hayvanlarda besinlerle alınan nişasta, sindirim sisteminde su yardımıyla yapı birimi olan glikoza dönüştürülerek kana geçebilecek duruma getirilir.
Glikojen de nişasta gibi binlerce glikoz molekülünün birbirine bağlanmasından oluşan büyük bir moleküldür. Glikojen hayvan nişastası olarak da adlandırılır. Çünkü nişasta, glikozun bitkilerde depo edilmiş hali; glikojen de glikozun hayvanlarda depo edilmiş halidir. Glikojen en çok karaciğer ve kaslarda depo edilir. Gerektiğinde glikoz moleküllerine dönüştürülerek karaciğerden kana verilir. Vücudun enerji gereksinimi bu şekilde sağlanır.
Selüloz, glikoz moleküllerinin birbirine ters dönerek bağlanması sonucu oluşur.Selüloz, bitki hücrelerinin hücre çeperlerinde bulunur. İnsanların ve bazı hayvanların sindirim organlarında selülozu sindirecek enzimler bulunmadığı için selüloz sindirilemez. Ancak otla beslenen hayvanların sindirim sisteminde yaşayan bazı bakteriler, selülozu sindirebilecek enzim üretir. Bu enzimlerin yardımıyla selülozun sindirimi yapılır.Glikoz beynin en önemli yakıtıdır. Glikozun kanda en düşük seviyede olduğu zaman bile mevcut glikozdan önce beyin yararlanır.
Glikoz, hücrelerde oksijenli solunum ile su ve karbondioksite parçalanır. Bu sırada açığa çıkan enerji, kimyasal bağ enerjisi şeklinde depolanarak kullanılır.
Glikozun vücutta kullanımı pankreas bezindeki hormonlarla sağlanır. Pankreasın ürettiği insülin, glikozun kandan hücrelere girerek enerjiye dönüşmesini sağlar. Enerji kullanımının az olduğu durumlarda ise glikozu yağa çevirip depolanmasını sağlar.
Pankreastaki glukogen hormonu ise karaciğerdeki glikojenden glikoz yapımını sağlar.
İnsülin ve glukogen hormonlarının birlikte çalışması kandaki glikoz miktarını dengede tutar
Ekleyen : dersimiz.com