Düzyazı Türleri / Yardımcı Türler - Mektup
Düzyazı Türleri / Yardımcı Türler(Gerçek Yaşama Bağlı Türler)
Mektup : Bir düşünce veya duygunun birilerine iletilmesi amacıyla yazılan yazılardır.
- Mektupta kullanılacak anlatım, bunu okuyacak kişinin kültür düzeyine göre ayarlanır.
- Edebiyatımızda mektup türü, Tanzimat Edebiyatı döneminde gelişmeye başlar.
- Dünyadaki ilk mektup örnekleri Mezopotamya ve Eski Mısır’da kil tabletlere ve papirüslere yazılmış parçalardır.
- Bu türe kimliğini kazandıran ise Latin yazarı Cicero dur.
- Bazı Avrupalıların eski Türk hayatı ile ilgili mektupları, tarihi belge kabul edilmektedir. Lady Montegu’nun Şark Mektupları adlı eseri bunlardan biridir.
- Eskiden münşeatlarda mektuplara sıkça yer verilmiştir. (Münşeat: düzyazı ve mektupların, uzman bir kişi tarafından toplandığı eserler.)
- Türün ustaları: Mme de Sevigne, Voltaire, Rousseau, Fuzuli, Ali Şir Nevai, Namık Kemal, Ziya Gökalp, A. Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı…
- Mektuplar kendi içinde beşe ayrılır: Özel mektup, edebi mektup, açık mektup, iş mektubu, resmi mektup
Mektup türünde yazılmış önemli eserler:
Fuzuli: Şikayetname
Ahmet Rasim: Romanya Mektupları
Ahmet Hamdi Tanpınar: Antalyalı Genç Kıza Mektup
Cahit Sıtkı Tarancı: Ziya’ya Mektuplar
Nazım Hikmet Ran: Kemal Tahir’e Mahpushaneden Mektuplar
Uyarı: Türk ve Dünya edebiyatında farklı türlerde olup mektup şeklinde yazılmış eserler vardır. Bunlar:
(Roman türünde ama mektuplardan oluşmuştur)
Halide Edip Adıvar: Handan
Yakup Kadri Karaosmanoğlu: Bir Serencam
Reşat Nuri Güntekin: Bir Kadın Düşmanı
Honore de Balzac: Vadideki Zambak
Dostoyevski: İnsancıklar
Goethe: Genç Werther’in Izdırapları
Cenap Şahabettin: Hac Yolunda, Avrupa Mektupları gezi yazısı türünde ama mektuplardan oluşmuştur.
Cenap Şahabettin: Evrak-ı Eyyam eleştiri türünde ama mektuplardan oluşmuştur.
Nurullah Ataç: Okura Mektuplar deneme türünde ama mektuplardan oluşmuştur.
dersimiz.com
1. Özel Mektup: Akraba ve dost gibi yakın çevredeki insanlara yazılan mektup çeşididir. Bu tür mektuplarda doğal ve samimi anlatım ön plândadır.
- Sanatçı ve edebiyatçıların, daha çok genel konular üzerinde yazdıkları özel mektuplara "edebî mektup" da denmektedir. Edebi mektuplar da özel mektup olarak kabul edilir. Divan edebiyatında Fuzuli’nin ‘’Şikayetname’’si edebi mektubun önemli bir örneğidir.
- Herhangi bir düşünceyi, görüşü açıklamak, bir tezi savunmak için bir devlet yetkilisine ya da halka hitaben, bir kişi ya da kurum tarafından yazılan, gazete, dergi aracılığı ile yayımlanan mektuplara açık mektup denir.
Giriş Bölümü: Yazılış gerekçeleri ortaya konur.
Gelişme Bölümü: Konu ayrıntılandırılır, değişik konulardan bahsedilir.
Sonuç Bölümü: Karşıdakinin durumu sorulur, mektubun yazarı kendi durumundan bahseder, sevgi ve saygılarını sunar.
2. İş Mektubu: Özel kişilerle iş kurumları ve iş kurumlarının kendi arasında, işle ilgili olarak yazılan mektuplara denir. Bu mektuplarda konusu ne olursa olsun bir iş ya da hizmet söz konusudur. Bu bir sipariş, satış, şikâyet, borç alıp verme isteği, tavsiye ya da bilgi isteme olabilir.
- Resmi bir dil kullanılır.
- Genel olarak emredici bir anlatımı vardır.
3. Resmi Mektup: Resmî dairelerin ve tüzel kişilik taşıyan kuruluşların birbirlerine yazdıkları resmî yazılarla; bunların, vatandaşların başvurularına verdikleri yazılı cevaplara resmi mektup denir.
- Kişilerden makam ve dairelere bir dileği iletmek amacıyla yazılan mektuplara dilekçe denir. Dilekçeler de resmi mektup sayılır.
- Kısa, açık ve resmi bir üslupla dilekçe metni yazılır.
- Dilekçenin sonunda satır başı yapılarak arz veya rica edilir. Dilekçeler üst makama sunuluyorsa arz edilir, alt makama sunuluyorsa rica edilir, eşit makamlar arasındaysa arz ve rica edilir.
Ekleyen : dersimiz.com