DNA Molekülünün Yapısı
DNA MOLEKÜLÜNÜN YAPISI
DNA; Nükleotid adı verilen ve sürekli kendini yenileyen birimlerden oluşan büyük moleküldür. Açık adı Deoksiribo Nükleik Asit’tir. İsviçreli biyokimyacı Friedrich Miescher’in sperm hücrelerinin çekirdeklerinde saptadığı asit yapısında bu maddelerin, daha sonra yapılan çalışmalarda yalnızca çekirdeğe özgü olmadığı, sitoplâzma da bulunabildiği kanıtlanmıştır.
Parçalandıklarında DNA’ların birçok kez yinelenen basit birimlerden yapıldıkları görülmüştür. Bu birimlerin birleşmesinden oluşan DNA’lar canlı hücrelerin en büyük dev moleküllerini oluştururlar. DNA molekülü üç tip molekülün yinelenmesinden oluşur :
- Beş karbonlu şeker,
- Fosforik asit,
- Çeşitli bazlar.
DNA’daki beş karbonlu şeker deoksiribozdur. Bu maddenin hücrelerdeki bir başka nükleik asit olan RNA’dakinden farkı, ribozundan bir oksijenin eksik olmasıdır.
DNA’NIN YAPISI
DNA’lar iki gruba ait dört çeşit baz içerirler. Bu gruplara pirimidin ve pürin adı verilir.
Pirimidinlerin bir halkada sıralanan dört karbon ve iki azot atomundan yapılmış bir temel iskeleti vardır. Pürinler ise karbon ve azot atomlarından kurulu ikili halka biçiminde bir temel iskelete sahiptir. Bu iskeletlerin serbest bağlarına çeşitli atom ve atom gruplarının bağlanmasıyla değişik pirimidin ve pürinler oluşabilir. DNA’nın yapısındaki dört bazdan sitozin ve timin birer pirimidin; adenin ve guanin ise birer pürindir. DNA’nın içerdiği üç grup molekül belirli bir düzen içinde birbirlerine bağlanmıştır. Buna göre bir fosfat bir deoksiriboza; o da bir çeşit baza bağlanmıştır. Böylece Fosfat + Deoksiriboz + Baz’dan oluşan moleküle “nükleotid” adı verilir. DNA zincirleri ise yüzlerce nükleotidin birleşmesinden oluşur. Moleküllerin birbirlerine birleşmesi aralarında bir su molekülü çıkarak oluşur. DNA’da 4 çeşit baz bulunduğundan 4 çeşit nükletidten söz edilebilir. Fosfat ve deoksiriboz molekülüne timin bağlanmışsa buna “timin nükleotidi”, ötekilerden biri bağlanmışsa, bağlanan bazın cinsine göre “guanin nükleotidi”, “sitozin nükleotidi” ya da “adenin nükleotidi” adını alırlar. DNA molekülü kimyasal içerik açısından RNA ile karşılaştırıldığında, riboz ve deoksiriboz farkı dışında bazlarında da fark görülür. DNA’daki “timin nükleotidi” yerine RNA’da “urasil nükleotidi” bulunur.
Ekleyen : dersimiz.com