Deyimler
DEYİM
Deyim: En az iki sözcükten oluşan, genellikle mecaz anlam taşıyan, kalıplaşmış söz gruplarıdır.
hafife almak önemsiz saymak
eli kulağında gerçekleşmesi çok yakın
eli uzun gördüğü her şeyi aşıran, hırsız
eli açık çok para harcayan, cömert
eli sıkı kolay kolay para harcamayan, cimri
etekleri tutuşmak çok telaşlanmak
etekleri zil çalmak çok sevinmek
göze girmek sevgi ve güven kazanmak
gözden düşmek sevgi ve güven yitirmek
göz kırpmamak hiç uyumamak
göz yummak kusurları hoşgörüyle karşılamak
kulak asmamak önem vermemek, dinlememek
kulak kesilmek bütün dikkatiyle dinlemek
kulak kabartmak belli etmemeye çalışarak dinlemek
ipe un sermek bahaneler ileri sürmek, güçlük çıkarmak
ipin ucunu kaçırmak duruma egemen olamamak
püf noktası bir işin en ince ve önemli yeri
tuzu kuru işi, kazancı yolunda, kaygısız
uzun lafın kısası kısacası, özet olarak
yufka yürekli acıklı durumlara hiç dayanamayan, çok acıyan
yüz kızartıcı utandırıcı, utanılacak
Kalıplaşmış sözlerdir, sözcüklerin yeri değiştirilemez, sözcüklerin yerine başka sözcükler getirilemez.
tepeden bakmak kendini üstün görmek
tereyağından kıl çeker gibi çok kolaylıkla
pabucu dama atılmak daha iyisine kavuşulunca eskisi bir tarafa itilmek
dut yemiş bülbüle dönmek önce çok konuşurken artık sesi çıkmaz olmak
gözleri kan çanağına dönmek uykusuzluk veya ağlamaktan gözleri kızarmak
Bazı deyimler gerçek anlamlıdır.
ismi var cismi yok
yükte hafif pahada ağır
çoğu gitti azı kaldı
iyi gün dostu
hem suçlu hem güçlü
özrü kabahatinden büyük
Bazı deyimler aynı / yakın anlamı karşılar.
pot kırmak = gaf yapmak = baltayı taşa vurmak = çam devirmek
göz atmak = göz gezdirmek = gözden geçirmek
görmezlikten gelmek = göz yummak
kabak tadı vermek = temcit pilavı gibi ısıtıp ısıtıp koymak
diş bilemek = diş gıcırdatmak
el bağlamak = el pençe divan durmak
eli maşalı = eli bayraklı
evlerden ırak = evlere şenlik
iş işten geçmek = Atı alan Üsküdar'ı geçti.
kendinden geçmek = kendinde olmamak = kendini kaybetmek
kıl payı = ramak kalmak
ocağını söndürmek = ocağına incir dikmek
tavan başına yıkılmak = tepesinden kaynar su dökülmek
yerle bir etmek = taş taş üstünde bırakmamak
Ekleyen : Mehmet Akif Güner