Bitki ve Hayvan Hücresi Arasındaki Farklılıklar
HÜCRE
- Canlıları oluşturan birimlere hücre adı verilir.
- Hücrenin varlığının ve özelliklerinin bilinmesi mikroskobun bulunmasıyla başlamıştır. İlk kez Robert Hooke yaptığı basit mikroskopla şişe mantarının bir kısmını inceleyerek bal peteğine benzer yapılar görür. Gördüğü bu odacıklara hücre adını verir.
- Gelişen teknolojiyle birlikte mikroskopta gelişmiş ve daha sonra elektron mikroskobunun bulunmasıyla hücrenin pek çok özelliği açıklanmıştır.
- Günümüzden yaklaşık 400 yıl önce lensleri keserek gözlük üreten Zackairas Janssen tarihte ilk mikroskop olarak tanımlanan aleti yapmıştır.
- Hollandalı Antoni Van Leewenhook günümüzdeki mikroskoplara en yakın mikroskobu yapmıştır. Levwenhook gözle görülemeyen canlıların dünyasını inceleyen ilk bilim insanlarından biridir.
Bitki ve Hayvan Hücresi Arasındaki Farklar:
Bitki Hücresi Hayvan hücresi
- Köşeli bir yapıya sahiptir. - Yuvarlak bir şekli vardır.
- Hücre duvarı vardır. - Hücre duvarı yoktur.
- Kofulları büyük ve az sayıdadır. - Kofulları küçük ve çok sayıdadır
- Kloroplast vardır. - Kloroplast yoktur.
Bitki ve hayvan hücreleri arasında farklılıklar olmasına rağmen tüm hücreler;hücre zarı, stoplazma ve çekirdek olmak üzere 3 temel bölümden oluşur.
1. Hücre Zarı:
Hücreyi dış ortamdan ayırır ve sarar. Hücreye şekil verir ve onu dış etkilerden korur. Üzerinde küçük delikler vardır. Bu delikler hücreye madde giriş çıkışını sağlar. Hücreye gerekli malzemeleri hücre içine alır. Hücre içinde oluşan atık maddeleri dışarı atar. Hücre zarı canlı,ince ve esnektir. Hücre zarı madde alışverişinde seçicilik gösterir. Kendisine gerekli olan maddelerin hücre içine girmesine izin verirken atık maddelerin dışarıya atılmasını sağlar. Zararlı maddelerin hücreye girmesine izin vermez. Bu yapısı ile hücre zarı seçici geçirgen özelliktedir.
2.Stoplazma:
Hücre zarıyla çekirdeğin arasını dolduran yumurta akına benzeyen sıvıdır. Hücre stoplazmasının içinde farklı görevleri olan bölümler vardır. Farklı canlılık olaylarının gerçekleştiği bu bölümlere organel denir. Hücrenin tüm yaşamsal faaliyetleri bu organellerde gerçekleşir. Hücredeki bu organellerin denetiminden düzenli ve uyum içerisinde çalışmasından hücre çekirdeğinin içindeki kalıtsal madde sorumludur. Hücre stoplazmasında bulunan bazı organel ve görevleri şöyledir.
a. Mitokondri:
Hücreler farklı görevlerin yapılması için enerjiye ihtiyaç duyarlar. Hücre için gereken enerji mitokondriler tarafından üretilir. Mitokondri hücrenin enerji ocaklarıdır.
b. Kloroplast:
Yeşil bitkilerde bulunur. İnsan ve hayvan hücrelerinde bulunmaz. Kloroplast organeli en çok yeşil bitkilerin yapraklarında bulunur. Bitkilerin yeşil renkli olmasını kloroplastların içinde bulunan yeşil renk verici maddeler sağlar. Kloroplastlar bitkilerin güneş ışığını kullanarak besin üretmelerini sağlar.
c. Koful:
Hem bitki hem de hayvan hücrelerinde bulunan bir organeldir. Bitki hücresindeki kofullar büyük ve az sayıdadır. Hayvan hücresindeki kofullar ise küçük ve çok sayıdadır. Genç bitki hücrelerindeki kofullar küçük,yaşlı bitki hücrelerinde ise büyüktür. Kofullar hücrede besin ve atık maddeleri depolamakta görevlidir.
3. Çekirdek
Çekirdek, hücrenin yönetim ve kontrol merkezidir. Hücrelerin bölünmesini, büyümesini, onarılmasını ve canlılık faaliyetlerinin devamını sağlar. Sitoplazma içerisinde yer alan en büyük yapıdır. Sitoplazmadan daha yoğun ve koyu renklidir. Dört kısımdan oluşur. Bu kısımlar çekirdek zarı, çekirdek öz suyu,çekirdekçik ve kromatin ipliklerdir.
I-Çekirdek zarı: Çekirdeği sitoplazmadan ayırır. Hücre zarı gibi çift katlı yapıdadır. Dış zar endoplazmik retikuluma bağlıdır.Çekirdek zarı üzerinde maddelerin geçmesini sağlayan porlar vardır. Sitoplazma ile çekirdek arasında besin alış verişi sağlar.
II-Çekirdek öz suyu: Özelliği sitoplazmaya benzer.Yapısında besinler ve nükleik asitler vardır.
III-Çekirdekçik: Hücre öz suyu içerisinde,hücre öz suyunun yoğunlaşıp saydamlaşmasından oluşur. Hücre bölünmesi sırasında eriyerek kaybolur. Bir veya birkaç tane olabilir. Yapısında RNA nükleik asitlerive kromozom bulunur.
IV-Kromatin iplikler : Çekirdek içinde ağ şeklinde bir yapıdadır. Hücre bölünmesi sırasında kısalır, kıvrılır ve kalınlaşarak kromozomları oluşturur. Kromozomların yapısında DNA nükleik asitleri ve protein bulunur. Kromozomlarda yer alan ve adına “gen” denilen yapılar canlı tümünün özelliklerini sonraki nesillere aktarır. Bu sayede yavru,ebeveyninin ( anne ve babasının ) özelliklerini taşır.
* Her hücrede çekirdek bulunmaz örneğin kandaki alyuvarlar hücrelerinin çekirdeği yoktur. Çekirdeği olmayan hücreler bölünemezler.
Ekleyen : dersimiz.com