4-7: Çok Partili Demokratik Hayat
KONU 7: ÇOK PARTİLİ DEMOKRATİK HAYAT
Cumhuriyet Halk Fırkası:
1.İlk TBMM'de siyasi parti yoktu. Çok çeşitli görüş, düşünce ve meslekten olan milletvekilleri ülkenin kurtarılmasını her şeyin üzerinde tutuyorlardı. Bu nedenle herhangi bir fikir çatışmasına pek rastlanmıyordu. Ancak zaman geçtikçe mecliste çeşitli gruplaşmalar oluştu. M. Kemal Paşa'ya karşı olan gruplar da ortaya çıktı.
2.Bu gelişmeler üzerine M. Kemal Paşa kendi görüş ve düşüncelerine yakın arkadaşları ile birlikte Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu'nu kurdu.
3.Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu 9 Eylül 1923 tarihinde 'Halk Fırkası' Cumhuriyetin ilanından sonra ' Cumhuriyet Halk Fırkası ' adını aldı. Böylece Cumhuriyet Döneminin ilk siyasi partisi kurulmuş oldu.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası:
● 17 Kasım 1924 tarihinde Kazım Karabekir'in başkanlığında kuruldu. Parti üyeleri Cumhuriyet yönetimini ve demokrasiyi benimsediklerini ve dini inançlara saygılı olduklarını açıkladı. Cumhuriyet Halk Fırkası'ndan farklı olarak ekonomide devletçilik yerine liberalizmi savundu. Parti kurulduktan kısa bir süre sonra Cumhuriyete ve inkılâplara karşı olanlar ile halifeliğin tekrar getirilmesini isteyenler bu partide toplanmaya başladı. Bunun üzerine parti hükümet tarafından kapatıldı. dersimiz.com
● Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Cumhuriyet Halk Fırkası'na karşı kurulan ilk muhalefet partisidir.
● Cumhuriyet tarihinde ilk kapatılan parti Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'dır.
Serbest Cumhuriyet Fırkası:
Atatürk'ün isteği üzerine Fethi Bey'in başkanlığında 12 Ağustos 1930'da kuruldu.
Mustafa Kemal'in yeniden parti kurulmasını istemesinin sebepleri:
1. Yeni görüş ve düşüncelerin ortaya çıkmasına imkân sağlamak;
2. Cumhuriyet Halk Fırkası'nın çalışmalarının denetlenmesini sağlamak;
3. Ülkede çok partili hayata geçilmesini sağlayarak tam anlamıyla demokratik rejime geçmek.
Not: Ülkede demokrasinin gelişmesi için kurulan parti kısa sürede amacından uzaklaştı. Cumhuriyet ve Laiklik karşıtı olanlar parti içinde toplandı. Beklenmedik gelişmeler üzerine, Fethi Bey kendi kurduğu partisini kapattı.
Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılmasıyla birlikte Atatürk döneminde çok partili siyasi hayata geçiş denemeleri sona erdi.
Ekleyen : dersimiz.com