Ders Notları, Konu özetleri

KONU 6: ÇAĞDAŞ DEVLETE DOĞRU

 

Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)

Halifelik makamının, zamanla ulusçuluk ilkesine ters düşmesi üzerine, Cumhuriyet'in ilanı ile, hem yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin dış politika ilkelerine, hem de yeni kurulan Cumhuriyet rejimine ters düşen bu makamın kaldırılmasına karar verildi.1 Kasım 1922'de saltanatın kaldırılmasına rağmen, halifelik kaldırılamadı; çünkü halk bu yeniliğe hazır değildi, iç isyanlar çıkabilirdi.Saltanatın kaldırılmasından sonra 18 Kasım 1922'de Abdülmecit Efendi, TBMM tarafından, Halife olarak atandı.Saltanatın kaldırılmasına rağmen, eski rejim yanlıları, bazı milletvekilleri, ordu komutanları halife Abdülmecid Efendi'nin çevresinde toplanmaya başladı.

 

Halifeliğin kaldırılması, laik yönetime geçişte önemli bir adım olmuştur. Böylece Türkiye Cumhuriyeti aklın ve bilimin esas alındığı laik bir toplum yapısına kavuştu. Ülkede iki başlı yönetim sona ermiştir.
TBMM, 3 Mart 1924'te aldığı kararla; Halifeliğin kaldırıldığını, gelecekte halifelik ve saltanat iddialarında bulunmamaları için, Osmanlı ailesi üyelerinin yurt dışına çıkarılmalarını, Şer'iyye ve Evkaf Vekâleti'nin kaldırıldığını, kabul etti.

 

Tevhid-i Tedrisat(Öğretim Birliği Kanunu) ve Medreselerin Kaldırılması:(3 Mart 1924)
Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde çok farklı okullar vardı:
● Mahalle mektepleri
● Medreseler
● Tanzimat ve Meşrutiyet döneminde batılı tarzda açılan okullar
● Azınlık okulları
● Yabancı okullar

 

Sonuçları:
1. Öğretim birliği sağlanarak TC. Sınırları içindeki bütün okullar Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlandı.
2. Eğitimin laikleşmesi alanında önemli bir adım atıldı.
3. Medreseler kapatılarak eğitimde laikleşme gerçekleştirildi.
4. Çağdaş eğitim öğretim kurumları açıldı. dersimiz.com
5. Yabancı ve azınlık okullarının dini ve siyasi amaçlı öğretimi durdurularak, zararlı faaliyetleri engellendi.
Not: Atatürk'e göre eğitim sistemi milli ve çağdaş olmalıdır.

 

Milli Eğitimde Gözetilecek Esaslar:
● Öğretimde birlik sağlanması(MEB)
●  Eğitimde kız erkek çocuklarına eşitlik sağlanması( Karma eğitim)
● Eğitimin yaygınlaştırılması ve kolaylaştırılması,
● İlköğretimin zorunlu ve ücretsiz olması,
● Öğretimde teori ve uygulamanın birlikte verilmesi, eğitimin uygulamalı yapılması.
● Öğretim programlarının çağın gereklerine uygun ve sosyal hayatın ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde düzenlenmesi,
● Eğitim programlarının milli, bilimsel ve çağdaş olması,
● Eğitim ve öğretimde disiplin sağlanması,
● Yetenekli öğretmenlerin yetiştirilmesi ve öğretmenlik mesleğinin çekici hale getirilmesi.

3 Mart 1924'de çıkarılan diğer kanunlar:

● Şeriye ve Evkaf vekâleti kaldırılmıştır. Yerine, din konusunda halkı aydınlatmak ve din ile olan işleri yürütmek için Diyanet İşleri Başkanlığı; vakıf mallarını korumak, yaşatmak ve işletmek için Vakıflar Genel Müdürlüğü kurulmuştur.
● Ayrıca Erkan-ı Harbiye Vekâleti kaldırılarak, Genel Kurmay Başkanlığı kurulmuştur.

Ekleyen : dersimiz.com