1. Dünya Savaşının Tarafları / Nedenleri-Sebepleri / Osmanlı Devletinin Durumu (1914-1918)
I.DÜNYA SAVAŞI (1914-1918)
Üçlü İttifak (1882): Almanya, Avusturya - Macaristan, İtalya
Üçlü İtilaf (1907): İngiltere, Fransa, Rusya
- 19. yüzyılın sonlarına doğru İtalya ve Almanya'nın siyasi birliklerini kurması mevcut dünya dengesini altüst etti.
- İngiliz ve Fransız çıkarları Almanya ile bağdaşmadığından bu iki devlet birbirine yakınlaşmaya başlamıştır.
- Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun ise Balkanlardaki çıkar çatışmaları nedeniyle Rusya ile arası açıktı. Bu nedenle Almanya'ya yakınlaştı.
- Böylece savaş öncesinde bloklar oluştu. Bloklar arası soğuk savaş başladı.
- I. Dünya Savaşı, Avrupa ve diğer kıtalarda bulunan yirminin üzerinde devletin katıldığı, o tarihe kadar dünyada eşi görülmemiş ilk büyük savaştır.
NOT: Mustafa Kemal, 1. Dünya savaşı çıktığı sırada Sofya'da askeri ateşe olarak bulunuyordu.
1.Dünya Savaşında Taraflar
A- İttifak Devletleri:
1. Almanya
2. Avusturya-Macaristan
3. Osmanlı İmparatorluğu
4. Bulgaristan
5. İtalya (Bu devlet savaş başladığında tarafsızlığını ilan etmişti. 1915 yılında İtilaf Devletleri yanında savaşa girdi.)
B- İtilaf Devletleri:
1. İngiltere
2. Fransa
3. Rusya
4. İtalya
5. Sırbistan
6. Belçika
7. Japonya
8. Romanya
9. Portekiz
10. ABD
11. Yunanistan
12. Brezilya
a) Genel nedenler:
- Fransız İhtilali’yle ortaya çıkan milliyetçilik düşüncesinin yayılması.
- Bağımsızlık isyanlarının artması.
- Sanayi inkılabı ile ortaya çıkan hammadde ve sömürge arayışı.
- Silahlanma yarışının hızlanması.
b) Özel Nedenler:
- Fransa'nın 1871 Sedan Savaşı'nda kaybettiği Alsace- Loren bölgesini Almanya'dan geri almak istemesi
- İngiltere ve Fransa'nın mevcut sömürgelerini koruma düşüncesi.
- İngiltere ve Almanya arasındaki ekonomik rekabet.
- Sırbistan'ın Avusturya topraklarında hak iddia etmesi.
- İtalya'nın yeni sömürgeler elde etme gayreti.
c) Görünürdeki Sebep:
- Avusturya-Macaristan İmparatorluğu veliahtının Saraybosna'yı ziyareti sırasında Sırplı bir genç tarafından öldürülmesi.
- Bu olay üzerine Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Sırbistan'a savaş açar.
- Rusya Sırbistan'ın yanında yer alır.
- Almanya'nın Rusya'nın karşısında savaşa girmesiyle İngiltere ve Fransa, Rusya tarafında savaşa girdiler.
- Tüm Avrupa'ya yayılan savaş kısa sürede diğer kıtalara da sıçramıştır.
Osmanlı Devleti'nin Savaşa Katılması:
- + Osmanlı Devleti Trablusgarb ve Balkan savaşlarından yeni çıkmıştı.
- + Ordusu zayıf, donanması yetersiz, diplomasi etkisizdi. Bunun için bir yandan askeri alanda güçlenmeye çalışırken diğer yandan da yalnızlıktan kurtulmak için girişimlerde bulunmaya başladı.
- + Osmanlı Devleti Almanya'ya güvenemediği için itilaf devletlerine yakınlaşmaya çalışmış ancak bu devletler Osmanlı Devleti'ni yanlarına almak istememişlerdir.
Bunun üzerine Osmanlı Devleti;
- Almanya ve Bulgaristan'la dostluk anlaşmaları imzaladı.
- Osmanlı Mebuslar Meclisi'ni dağıttı.
- Tarafsızlığını ilah etti.
- Kapitülasyonları tek taraflı olarak kaldırdı.
Osmanlı Devleti'nin tarafsızlığı başta Rusya olmak üzere itilaf devletlerince desteklenir. Buna karşılık Osmanlı Devleti;
- Kapitülasyonların kaldırılması
- Ege adalarının geri verilmesi
- Mısır sorununun çözülmesi gibi isteklerini itilaf devletlerine iletti. Bu isteklerin İngiltere tarafından reddedilmesi Osmanlı Devleti'nin Almanya'ya yakınlaşmasına neden oldu.
Almanya'nın Osmanlı Devleti'ni Savaşın İçine Çekmek İstemesinin Nedenleri
- Avrupa’daki savaş yükünü hafifletmek.
- Osmanlı Devleti'nin jeopolitik konumundan yararlanmak.
- Halifenin dini ve siyasi gücünü kullanabilmek.
- İtilaf devletlerinin Rusya'ya ulaşmasını önlemek.
Osmanlı Devleti'nin Savaşa Girme Nedenleri
- Kaybettiği toprakları geri alma düşüncesi.
- Yalnızlıktan kurtulma politikası.
- Almanya'nın savaşı kazanacağına olan inanç.
- Coğrafi konumu itibariyle savaş dışında kalmanın zorluğu
- Osmanlı Devlet adamlarının Alman hayranlığı.
- Türkçülük idealini gerçekleştirebilmek.
- Kapitülasyonlardan kurtulmak.
Osmanlı Devleti'nin İngiltere Yanında Savaşa Girmemesinin Nedenleri
- Daha önce itilaf devletleri yanında savaşa girme isteğinin kabul edilmeyişi.
- İtilaf Devletleri'nin Osmanlı sınırlarında yaşayan azınlıkları kışkırtmaları.
- Rusya ve İngiltere'nin Osmanlı Devleti'ni parçalamaya yönelik planlan
- İngiltere'nin Osmanlı Devleti'ne ait parası ödenmiş iki savaş gemisine el koyması.
Osmanlı Devleti'nin Savaşa Girmesiyle;
- Savaş geniş bir alana yayılmıştır.
- Savaşın süresi uzamış, Almanya büyük ölçüde rahatlamıştır
- Yeni cepheler açılmıştır,
- Akdeniz'de İngilizlerin önünden kaçan iki Alman gemisi Osmanlılara sığındı.
- Osmanlı devleti bu iki gemiyi satın alarak Yavuz ve Midilli adını verdi.
- Karadeniz’e geçen bu gemilerin Rus limanlarını topa tutması Osmanlı Devleti'ni fiilen savaşa soktu. Osmanlı Devleti resmen 12 Kasım 1914'te savaşa dahil oldu.
Ekleyen : dersimiz.com